Kaplastikan

KAPLASTIKAN

"A single piece of plastic can kill sea turtles. 

WE ARE SORRY. NEVER AGAIN."

- ayon sa isang billboard advertisement

nabasa ko sa kartelera o billboard ang ulat

na sadyang nakakabahala ang balitang sukat

di ko sukat akalain yaong nakagugulat

na sa kagagawan ng tao'y nangyari ang lahat

balita iyong pag nabasa mo'y kahindik-hindik

namatay ang pawikan nang makakain ng plastik

dahil sa ating basura, mata nito'y tumirik

akala'y pagkain ang plastik, lagim na'y nahasik

umiiral sa lipunan ay pawang kaplastikan

sapagkat paligid ay ginagawang basurahan

sa tahanan, labas ng bahay, opis, karagatan

tuluyan nang napariwara ang kapaligiran

lumahok ako noon sa paggawa ng ekobrik

bilang aking tugon sa mga binasurang plastik

sa laot ay laksang upos, prinoyekto'y yosibrik

mga proyektong pakiramdam ko'y kasabik-sabik

na sa kalikasan, dama mo'y nakakatulong ka

upang maibsan ang plastik at upos na basura

na kahit mag-isa lang ay may ginagawa pala

paano pa kung taumbayan ang magtulungan na

- gregoriovbituinjr.

01.31.2022

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa isang bus carousel

Ang sorbetero

ANG SORBETERO

anong sipag maglako sa gitna ng kainitan

ng mamang sorbeterong talagang masikap naman

upang makapawi ng pagod ng binebentahan

upang makabawi sa mga pinagkagastusan

upang sa pamilya'y may pangtustos at may pangkain

upang kinabukasan ng bata'y paghandaan din

matumal man ang benta'y may umaga pang parating

sa katanghaliang tapat, kumikitang magaling

ice cream na iba't ibang flavor ang inilalako

may mangga, may niyog, tila sarap niyon ay luho

ang tamis niyon nga'y nakakawala ng siphayo

nakapapawi rin ng nadaramang pagkahapo

sa init, bumili ako ng ice cream na matamis

na nilagay sa tinapay, kinain kong kaybilis

habang ang mga kasama'y di na rin nakatiis

matapos ang pagkilos, bumili rin ng sorbetes

mabuti't naroon ang sorbetero sa lansangan

lalo na't wala roong natatanaw na tindahan

tila sinagip kami sa gutom at alinsangan

salamat sa mamang sorbetero't siya'y nariyan

- gregoriovbituinjr.

01.31.2022

Pagsisilbi

PAGSISILBI

"Serve the people", kasabihang tibak

noong kolehiyo'y nakahatak

din sa akin kaya napasabak

upang labanan ang mapangyurak

"Paglingkuran ang masa", anila

itayo'y makataong sistema

kaya patuloy na makibaka

at kamtin ang asam na hustisya

kaya tayo'y nagsisilbing tapat

sa bayan kaya sa lupa'y lapat

ang pangarap nating di man sapat

ay handang gawin anong marapat

para sa inaping mamamayan

para sa pinagsamantalahan

para sa obrero't kababayan

para sa dukhang nahihirapan

babaguhin ang sistemang bulok

patatalsikin ang trapong bugok

paglilingkod yaong naaarok

at dukha'y ilalagay sa tuktok

- gregoriovbituinjr.

01.30.2022

Isang hapon

ISANG HAPON

kalangitan ay kaylinaw

kita mong bughaw na bughaw

tila iyong natatanaw

ang kahalagahang litaw

may kabutihan ang tao

kahit pulos sakripisyo

na daanan man ng bagyo

di bibitaw sa prinsipyo

kayputi ng alapaap

tila ba dangal ay ganap

buhay man ay naghihirap

may kasama sa pangarap

marapat ay ating gawin

halina't tayo'y maghain

ng masarap na layunin

at bagong mundo'y buuin

di tayo dapat mabaon

sa mabigat na kahapon

dalhin nating mahinahon

ang nagniningas mang layon

- gregoriovbituinjr.

01.30.2022

Puno

PUNO

kailangan nating pinuno'y sa puno'y may puso

na naiisip ding ang puno'y di dapat maglaho

na dapat mga ito'y nakatanim, nakatayo

upang bundok at gubat ay di makalbo't gumuho

halina't tamasahin ang kanyang lilim at lihim

lalo't puno'y nagbibigay ng bungang makakain

nagbibigay rin ng sariwang hangin at oxygen

pananggalang sa baha, tubig nito'y sisipsipin

di ba'y kaysaya ng daigdig na maraming puno

kaysa lupaing walang puno't tila ba naglaho

matiwasay ang bansang may makataong pinuno

na prinsipyo'y makamasa't di alipin ng tubo

tara, sa maraming dako puno'y itanim natin

upang pag-iinit lalo ng mundo'y apulahin

mga kagubatan ay protektahan, palaguin

upang buhay at daigdig ay tuluyang sagipin

- gregoriovbituinjr.

01.29.2022

Ang Klima, ang COP 26 at ang Reforestasyon

ANG KLIMA, ANG COP 26 AT ANG REFORESTASYON

Saliksik, sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

"Halina't magtanim tayo ng puno." Matagal ko nang naririnig ito. Noong nasa kolehiyo pa ako'y may nagyayaya nang mag-tree planting kami. Pag umuuwi ako ng lalawigan ay kayraming puno sa tabing bahay. Subalit maraming isyu ang kaakibat ng mga punong ito, tulad ng isyu ng illegal logging na nagdulot ng pagkaputol ng mga puno.

Sa Two Towers ng Lord of the Ring series ay nagwala at lumaban ang mga puno nang makita nilang pinagpuputol ang mga kapwa nila puno. Ang eksenang ito sa Lord of the Rings ay klasiko at kinagiliwan ng mga environmentalist.

At ngayon ay naging usap-usapan ang mga puno, lalo na ang reporestasyon, sa gitna ng mga pandaigdigang talakayan, tulad ng COP 26 o 26th Conference of Parties on Climate Change.

Ayon sa website ng International Union for Conservation of Nature (IUCN), na may 1,400 kasaping samahan at may input ng mahigit 18,000 eksperto: "Binibigyang-diin ng Glasgow COP26 Declaration on Forests and Land use, na inendorso ng 141 na bansa, ang pangangailangan para sa mga pagbabagong hakbang upang dalhin ang mundo sa isang napapanatili at nakakaangkop na landas sa paggamit ng lupa - hindi mapaghihiwalay na pinagbubuklod ang mga kagubatan at nilulutas ang pagbabago ng klima. (The Glasgow COP26 Declaration on Forests and Land use, endorsed by 141 countries, stresses the need for transformative steps to move the world onto a sustainable and resilient land-use path – inextricably tying forests and the fight against climate change.)

Mayroon na ring tinatawag na Glasgow COP26 Declaration on Forest and Land Use, kung saan ang mga lider mula sa 141 bansa na nagtayang itigil at bawiin ang pagkawala ng kagubatan at pagkasira ng lupa sa pagsapit ng 2030 sa pamamagitan ng pagpapalakas ng kanilang mga pagsisikap na pangalagaan at ibalik ang mga kagubatan at iba pang ekosistemang terestiyal at pabilisin ang kanilang pagpapanumbalik.

Ang mahalaga pa, muling pinagtibay ng nasabing Deklarasyon ang isang agaran at pinataas na pinansiyal na pagtataya para sa mga kagubatan na nakita sa ilang mga pinansyal na anunsyo na ginawa noong COP26 na nagkakahalaga ng $19 bilyon sa pampubliko at pribadong pondo, tulad ng sa Congo Basin, kasama ng mga katutubo. at mga lokal na komunidad, sa mga lugar ng kagubatan, agrikultura at kalakalan ng kalakal, na nakatuon sa mga regenerative na sistema ng pagkain, at sa pamamagitan ng Just Rural Transition, bukod sa marami pang iba.

Sa BBC News, ang balita'y pinamagatang "COP26: World leaders promise to end deforestation by 2030". Aba, maganda ito kung gayon. Nangako rin ang mga pamahalaan ng 28 bansa na alisin ang deporestasyon sa pandaigdigang kalakalan ng pagkain at iba pang produktong pang-agrikultura tulad ng palm oil, soya at cocoa. Ang mga industriyang ito ay nagtutulak sa pagkawala ng kagubatan sa pamamagitan ng pagputol ng mga puno upang magkaroon ng espasyo para sa mga hayop na manginain ng mga hayop o mga pananim na lumago.

Mahigit sa 30 sa mga pinakamalaking kumpanya sa pananalapi sa mundo - kabilang ang Aviva, Schroders at Axa - ay nangako rin na tatapusin ang pamumuhunan sa mga aktibidad na nauugnay sa deporestasyon. At isang £1.1bn na pondo ang itatatag upang protektahan ang pangalawang pinakamalaking tropikal na rainforest sa mundo - sa Congo Basin.

Ayon naman sa ulat ng World Resources Institute, pinagtibay ng mga bansang lumagda sa Glasgow Declaration ang kahalagahan ng lahat ng kagubatan sa paglilimita sa global warming sa 1.5 degrees C (2.7 degrees F), pag-angkop sa mga epekto ng pagbabago ng klima, at pagpapanatili ng malusog na mga serbisyo sa ecosystem. Sumang-ayon sila na sama-samang "itigil at baligtarin ang pagkawala ng kagubatan at pagkasira ng lupain sa 2030 habang naghahatid ng napapanatiling pag-unlad at nagsusulong ng isang inklusibong pagbabago sa kanayunan," nang hindi sinasabi nang eksakto kung ano ang kanilang gagawin upang makamit ang layuning ito.

Sana nga'y matupad na ang mga ito, ang muling pagbuhay sa mga kagubatan, at huwag ituring na business-as-usual lamang ang mga ito, na laway lang ito, kundi gawin talaga ang kanilang mga pangakong ito para sa ikabubuti ng klima at ng sangkatauhan.

Nakagagalak ang mga iminungkahing plano upang limitahan ang deporestasyon, partikular ang laki ng pagpopondo, at ang mga pangunahing bansa na sumusuporta sa pangako. Maganda ring tingnan ang pagpapalakas sa papel ng mga katutubo sa pagprotekta sa kagubatan. Ipinakita ng mga pag-aaral na ang pagprotekta sa mga karapatan ng mga katutubong pamayanan ay isa sa mga pinakamahusay na paraan ng pagliligtas sa kagubatan.

ANG KAGUBATAN AT ANG KLIMA

malaki pala ang papel ng mga kagubatan

upang pag-init ng mundo'y talagang malabanan

lalo't nagkaisa ang mga bansa at samahan

na nagsitaya sa pandaigdigang talakayan

nang klima'y di tuluyang mag-init, sila'y nangako

ng reporestasyon, maraming bansa'y nagkasundo  

kinilala rin ang papel ng mga katutubo

na gubat ay protektahan, di tuluyang maglaho

marami ring nangakong popondohan ang proyekto

subalit utang ba ito, anong klase ang pondo

ang mundo'y winawasak na nga ng kapitalismo

sana mga plano'y may bahid ng pagpakatao

tutulong ako upang mga puno'y maitanim

pag-iinit pang lalo ng mundo'y di na maatim

pag lumampas na sa 1.5. karima-rimarim

ang sasapitin, ang point-of-no-return na'y kaylagim

tara, sa pagtatanim ng puno tayo'y magtulong

upang buhayin muli ang kagubatang karugtong

ng ating buhay at hininga, ang plano'y isulong

upang mundo'y buhayin, di magmistulang kabaong

- gregoriovbituinjr.

01.28.2022

Mga pinaghalawan: 

litrato mula sa google

https://news.mongabay.com/2021/11/cop26-work-with-nature-in-forest-restoration-says-respected-journalist/

https://www.weforum.org/agenda/2021/11/3-reasons-why-forests-must-play-a-leading-role-at-cop26/

https://insideclimatenews.org/news/09112021/cop26-forests-climate-change/

https://www.reforestaction.com/en/blog/cop-26-forestry-issues-heart-climate-discussions

https://www.bbc.com/news/science-environment-59088498

https://www.iucn.org/news/forests/202112/what-cop26-does-forests-and-what-look-2022

https://www.wri.org/insights/what-cop26-means-forests-climate

Pagkatha

PAGKATHA

wala mang magbasa o makinig

sa kinatha kong kaibig-ibig

ang katawan ko'y di manginginig

kahit nasa landas ng ligalig

ganyan ko ituring ang pagkatha

mailabas lang ang nasa diwa

di ko damang nababalewala

kahit naritong nakatulala

wala mang makinig o magbasa

sa mga tula kong walang lasa

buod ay mananamnam din nila

malalasahan din pag binasa

tinta man sa papel ay kumalat

mukhang balewala man ang lahat

masaya na akong makasulat

habang pinaghihilom ang sugat

- gregoriovbituinjr.

01.27.2022

Selfie

SELFIE

noon, aayaw-ayaw mag-selfie 

pagkat di raw kasi mapakali

bakit ngayon ay paselfie-selfie?

gwapo na ba'ng tingin sa sarili

kung ano-ano na'y naiisip

buti't hininga'y di nagsisikip

may problema kayang halukipkip?

o sa mundo'y tila naiinip?

o baka naroon lang sa lungga?

ginagawa'y lagi nang kumatha

ang pluma'y nagkakalat ng dagta

sa papel ng sangkaterbang tula

o isa lang itong kabaliwan

ng isang makatang di uliran

hinahagilap lagi kung saan

ang mga katagang di malaman

aba'y mayroon na kasing selpon

may kamera na sa loob niyon

nire-record ko lang ang kahapon

at baka ubanin na paglaon

nagkakataon lang may kasama

sa likod, may advertisement pala

noon nga'y bihirang magpakuha

at ngayon na lang nang may kamera

- gregoriovbituinjr.

01.27.2022

Paglisan

PAGLISAN

"He who has gone, so we but cherish his memory, abides with us, more potent, nay, more present than the living man."

— Antoine de Saint Éxupéry

ililibing lang ba sa limot ang mga kataga

ng wala sa toreng garing na mga manunula

hindi, kaya marapat lamang sila'y malathala

lalo ang pinagsikapang tula nilang kinatha

mga tinta man ay nagmistulang luha sa papel

taludtod ma'y humahagulgol ay di nagtataksil

tahimik man ang makata'y lubha namang matabil

dahil sa mga obra niyang walang makapigil

pagkat di mamamatay ang kanyang obra maestra

na tulad ni Balagtas na may Florante at Laura

katha ng makatang Benigno Ramos, Abadilla,

Collantes, Teo Baylen, Huseng Batute't iba pa

ang makata'y lumabas man sa pintuan ng buhay

at mga nagmamahal ay sinakbibi ng lumbay

mga naiwan niyang akda'y pamana't patnubay

sa sunod na salinlahi'y matuturing na gabay

mabuhay kayo, makata ng bayang tinubuan

ako'y nagpupugay sa inyo, higit kaninuman

nais ko lang sabihin, isang tagay naman diyan

at sa ating pagtula, halina't magtalakayan

- gregoriovbituinjr.

01.26.2022

Magkaibang hustisya

MAGKAIBANG HUSTISYA

"At ang hustisya ay para lang sa mayaman."

- mula sa awiting Tatsulok ng grupong Buklod

bigla akong nakakatha ng isang kawikaan

kung ano ang katarungan doon sa aming bayan:

"pinipiit ang matandang lublob sa karukhaan

kinaaawaan ang mayamang makasalanan"

ganyan ang nangyari sa balita ngayong Enero

matandang edad otsenta'y agad nakalaboso

nang nagnakaw umano ng manggang may sampung kilo

habang donyang guilty sa graft ay malayang totoo

dito nga'y kitang-kita ang magkaibang hustisya

ibang hustisya sa dukha, iba ang sa may pera

na katotohanang tatak ng bulok na sistema

kaya tama lang ang pasya kong maging aktibista

na adhikang wakasan ang pribadong pag-aari

na layuning ibagsak ang burgesyang naghahari

na misyong durugin ang mapang-api, hari't pari

na hangad ay itayo ang lipunang walang uri

ang nangyaring ito'y isang tunay na halimbawa 

na dapat mabatid ng masa't mayoryang dalita

magkaisang baguhin ang sistemang walanghiya

at lipunang makatao'y maitayo ng dukha

- gregoriovbituinjr.

01.26.2022

Angkas

ANGKAS

madalas, inaangkasan lang natin ang patawa

ng kaibigang kalog o ng simpleng kakilala

basta huwag 'below-the-belt' o nakasisira na

sa ating pagkatao o sa dignidad ng kapwa

maraming riding-in-tandem ang gumawa ng krimen

ang angkas ang madalas bumira't siyang asasin

dapat may katarungan at mahuli ang salarin

hustisyang panlipunan ang marapat pairalin

manggagawa ang motor ng pambansang ekonomya

sapagkat di uunlad ang bansa kung wala sila

di lamang sila simpleng angkas sa kapitalista

sila na ang nagmomotor, sila pa ang makina

minsan, sa kanyang motorsiklo ako'y angkas agad

nang marating namin ang pupuntahang aktibidad

nang isyung pangmasa'y malinaw naming mailahad

nang kabulukan ng sistema'y aming mailantad

- gregoriovbituinjr.

01.26.2022

Sino si Isaac Asimov?

SINO SI ISAAC ASIMOV?

Maikling saliksik, sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

“In life, unlike chess, the game continues after checkmate.”

― Isaac Asimov

May mangilan-ngilan din akong nabiling aklat ng kilalang awtor na si Isaac Asimov. Bata pa ako'y nakikita ko na ang kanyang mga aklat sa mga tinatambayan kong bookstore. Isa siyang kwentistang nasa genre ng agham, o sa ibang salita ay science fiction writer.

Subalit sino nga ba si Isaac Asimov at bakit kinagigiliwan ang kanyang mga akda ng iba't ibang tao sa buong mundo?

Si Isaac Asimov ay isang manunulat na Ruso-Amerikano. Pareho sila ng kurso ng ate kong panganay - biochemistry. Guro rin ng biochemistry si Asimov. Isa siya sa itinuturing na "Big Three" science fiction writers, kasama sina Robert A. Heinlein at Arthur C. Clarke. Isinilang siya noong Enero  2, 1920 sa Petrovichi, Russian SFSR, at namatay noong Abril 6, 1992 sa Manhattan, New York City, sa Amerika.

Nakabili na ako noon ng ilan niyang mga kwentong agham. Ang iba'y nasa hiraman at ilan ang nasa akin pa. Tulad ng nobela niyang The Caves of Steel na nabili ko sa BookEnds sa Lungsod ng Baguio noong Nobyembre 12, 2021, sa halagang P120.00, nasa 270 pahina, at ang aklat niya ng labimpitong sanaysay na The Relativity of Wrong, na nabili ko sa BookSale noong Oktubre 26, 2020, sa halagang P50.00, nasa 240 pahina.

Nag-aral siya sa Columbia University, nakamit ang kanyang Bachelor of Science degree, at natanggap ang kanyang PhD sa chemistry noong 1948. Nagtuturo siya ng biochemistry sa Boston University School of Medicine hanggang 1958, nang mag-pultaym siya sa pagsusulat.

Nagsimula siyang magsulat ng science fiction sa edad labing-isa. Nalathala ang kanyang unang maikling kwento noong 1938. Ang kanyang aklat ng science fiction na Pebble in the Sky ay inilathala ng Doubleday noong 1950. Hanggang sa patuloy siyang nagsulat ng iba't ibang paksa, tulad ng math, physics, at may 365 aklat siyang nailathala. Nakatanggap siya ng maraming honorary degrees at writing awards, tulad ng isang espesyal na award na kinikilala ang kanyang Foundation trilogy bilang "The Best All-Time Science Fiction Series". At kinilala rin siya ng Science Fiction Writers of America bilang Grandmaster of Science Fiction.

Dahil isa siya sa paborito kong manunulat, inalayan ko siya ng munting tula:

ISAAC ASIMOV, IDOLONG MANUNULAT

isa sa Big Three ng science fiction writers ang turing

kay Isaac Asimov, manunulat na kaygaling

sa kaibang panahon niya tayo nakarating

tulad ng kwento niyang robot ang ating kapiling

isa sa awtor na binabasa ko tuwing gabi

pagkat ang kanyang mga akda'y nakabibighani

manunulat na, propesor pa ng biochemistry

kaya kabisado ng may-akda ang sinasabi

nabasa ko na siya sa bookstore bata pa ako

tungkol sa teknolohiya't agham ang mga kwento

three laws of robotics ay sinulat niyang totoo

si Isaac Asimov, manunulat kong idolo

sinusubukan ko ring magsulat hinggil sa agham

ngunit dapat kong magbasa ng aklat at panayam

bakasakaling maisulat ang kwento kong asam

at magbigay-aliw sa madla't problema'y maparam

mabuhay ka! pagpupugay! Sir Isaac Asimov

pagkat kung magsulat ka'y talaga namang marubdob

binabasa ka, robot man ang sa mundo'y lumusob

taospusong pasalamat mula sa aking loob

- gregoriovbituinjr.

01.25.2022

Mga pinaghalawan:

About the Author, mula sa aklat na The Cave of Steel ni Isaac Asimov, p. 269

About the Author, mula sa aklat na The Relativity of Wrong ni Isaac Asimov, p. 239 

https://lithub.com/what-to-make-of-isaac-asimov-sci-fi-giant-and-dirty-old-man/

https://www.goodreads.com/author/show/16667.Isaac_Asimov

https://www.nature.com/articles/d41586-020-00176-4

https://www.britannica.com/biography/Isaac-Asimov

Painting

PAINTING

pinagmasdan ko ang painting ng buong kalunsuran

nakakapangamba ang polusyon sa mamamayan

buti kung ito'y maging luntiang kapaligiran

ngunit ang tanong ay paano ito sisimulan

mahangin, sariwa ang hangin sa tuktok na iyon

dahil may bahagi ng lungsod na mapuno roon

kung may disiplina sa basura't sasakyan ngayon

makakaalpas sa usok na dulot ay polusyon

titigan at pagnilayan ang litrato sa kwadro

painting ba iyong larawan ng ating pagkatao

pagkat ang bumubuo ng lungsod ay tao, tayo

kaya dapat lang alagaan ang tahanang mundo

mapapangalagaan lang ito kung may pag-ibig

sa kapwa, sa kauri, sangkatauhan, daigdig

tara, tayo'y magkaisangdiwa't magkapitbisig

at palitan ang sistemang nagdulot ng ligalig

- gregoriovbituinjr.

01.25.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa isang napuntahang gusali

Mga tulang pambata

MGA TULANG PAMBATA

"One hundred nursery rhymes", mga pambatang tugmaan

na kung tutunghayan mo'y talagang kagigiliwan

"Munting Aklat ng mga Tula" ay buklatin naman

at bata'y tiyak na maraming mapag-aaralan

tila ba mga tula'y tulay sa magandang buhay

kung paano bang ang pagkatao'y dinadalisay

at pagharap sa mabuting bukas ang inaalay

at pangarap ay paghandaang maabot na tunay

O, kaysarap magbasa ng mumunting mga tula

dama'y kasiyahan ng damdaming animo'y bata

lalo't samutsari ang naroroong talinghaga

na parang naalpasan mo yaong nagdaang sigwa

tulang pambata man ay nagbibigay-inspirasyon

upang bata'y magsikap, sa hirap ay makaahon

upang makapag-ambag sa kanilang edukasyon

upang makakatha rin ng ganitong genre ngayon

- gregoriovbituinjr.

01.25.2022

Paggawa

PAGGAWA

dapat pang ipaglaban ang hiling at karapatan

ng mga manggagawang nagrarali sa lansangan

bakit? di ba't sila ang lumikha ng kabuhayan?

bakit ba sila'y api't tila di pinakikinggan?

bakit kapitalistang kuhila ang naghahari

at ginawang sagrado ang pribadong pag-aari?

bakit nasa ituktok ang burgesya, hari't pari?

bakit lugmok ang buhay ng manggagawa't kauri?

manggagawa ang tagalikha ng yaman ng bansa

pag-unlad ng ekonomya'y sila rin ang may gawa

kaya imortal ang misyong ito ng manggagawa:

ang daigdig ay buhayin ng kamay ng paggawa!

ganyan nga kahalaga ang paggawa sa daigdig

binubuhay ang sangkatauhan ng diwa't bisig

O, manggagawa, kapitalismo'y dapat malupig

kaya kayo'y magkaisang-diwa't magkapitbisig

- gregoriovbituinjr.

01.24.2022

* selfie ng makatang gala noong 11.30.2021, Araw ni Bonifacio, sa Quezon Ave., Quiapo, Maynila

Pag-like

PAG-LIKE

nila-like ko basta lumitaw sa wall ko ang gawa

ng mga tulad kong nagsusulat o mangangatha

ipakita sa kanilang binabasa kong sadya

ang kanilang akda, sanaysay man, kwento o tula

pagkat pag walang nag-like, dama ko ang pakiramdam

parang di ka binasa ng friend mo o katsokaran

bagamat di mo intensyong basahin ka ninuman

kundi kumatha't maisulat ang nasa isipan

kaya nila-like ko agad pag gawa ng makata

upang ipadamang sila'y binabasa kong sadya

na may kaibigan din pala sila't tagahanga

na ninanamnam kong lubos ang kanilang inakda

ganyan ko nais ipakita ang suportang tunay

sa kapwa mangangathang wala mang birtud na taglay

subalit sa pagkatha'y nagsisikap, nagsisikhay

upang ihatid ang nasa loob nila't palagay

- gregoriovbituinjr.

01.24.2022

Double meaning

DOUBLE MEANING

sa palengke'y may pinaskil man din

para sa mamimiling parating

double meaning pag iyong basahin

depende paano mo bigkasin

pag mabilis ang bigkas, diyahe

magpatuli muna, tila sabi

tuli lang ang pupuntang palengke

nakakatuwa naman ang siste

kung mabagal ang bigkas, ecobag

ang iyong gamitin, di plastic bag

sa madaling sabi o pahayag

bawal ang plastik, huwag lalabag

natuwa ako't nilitratuhan

ang paskil sa aking napuntahan

nagmistula mang katatawanan

ay tulong na sa kapaligiran

- gregoriovbituinjr.

01.24.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa loob ng palengke sa Pasig, kung saan nakasulat sa isang paskil: "Bawal supot dito"

Respeto

RESPETO

sa C.R.: "as courtesy to the next customer, please flush"

ah, kailangan pa ba ng ganitong patalastas

matapos na jumingle o magbawas sa kasilyas

walang disiplina't may abiso bago lumabas?

mapalot pag iniwang di nai-flush ng burara

mapanghi ang sasalubong, ay, nakakatulala 

"courtesy to next customer", madaling maunawa

may paggalang sa susunod na gagamit, sa madla

C.R. dapat malinis para sa mga kostumer

nilikha upang tao'y di na jumingle sa pader

upang di umihi o magbawas somewhere, anywhere

pumapalot ang inihian kung wala tayong care

madali namang ating sarili'y disiplinahin

nang di mandiri ang susunod kung ito'y gamitin

di ba't kayganda kung C.R. ay anong linis man din

kaysarap ng pakiramdam sa puso't diwang angkin

- gregoriovbituinjr.

01.24.2022

Kalibre

KALIBRE

anong kalibre ng kakayahan at pagkatao

ang hanap natin sa sunod na lider ng gobyerno

yaon bang sa debate'y di nagpakita sa tao

o ang matagal naglingkod bilang lider-obrero

anong kalibre ng organisadong mamamayan

ang babago sa sistemang tadtad ng kabulukan

yaong magtatatag ng sistemang may kabuluhan

sa sambayanang nais ay makataong lipunan

dapat bang may kalibre ang tibak upang magwagi

laban sa sistemang bulok ng trapo't naghahari

puspusang nakikibaka, palaban, mapanuri,

makakalikasan, makatao, at makauri

ang kalibre'y di palyado pag iyong kinalabit

matibay din ang pulso pag umasinta't bumirit

tulad ng mahusay na lider na iginigiit

ang karapatan at hustisya sa mga ginipit

- gregoriovbituinjr.

01.23.2022

Construction worker

CONSTRUCTION WORKER

kaytaas ng inyong ginagawa

aba'y talagang nakalulula

buwis-buhay ang trabahong sadya

huwag sanang disgrasya'y mapala

upang pader ay palitadahan

ay parang gagambang nag-akyatan

sa mataas na gusaling iyan

tiyak ba ang inyong kaligtasan?

sapagkat kayo'y construction worker

na nagpapalitada ng pader

anumang atas ng inyong lider

ay tatrabahuhin n'yo, anywhere

sinuong ang panganib, sumunod

para sa pamilya'y kumakayod

buwis-buhay, magkano ang sahod?

sanay ba sa lula kayong lingkod?

isa n'yo nang paa'y nasa hukay

isang pagkakamali lang, patay

sana'y mag-iingat kayong tunay

pagkat isa lang ang inyong buhay

- gregoriovbituinjr.

01.23.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa katapat ng napuntahang gusali    

Enero 22, 1987 sa Mendiola

ENERO 22, 1987 SA MENDIOLA

Magbubukid na may isyung dala'y nagtungong Mendiola

Gobyernong pasista nama'y nagpasalubong ng bala

At naganap ang pagkalugmok ng mga magsasaka

Bumulagta'y labingtatlo, sugata'y limampu't isa

Ang panawagan ng magsasaka'y repormang agraryo

Yamang katatapos ng Edsa't mayroong pagbabago

Ang hiling nga'y dapat tugunan ng gobyernong Aquino

Ngunit nagrali'y binira ng mga unipormado

Isyung dugtong ng bituka ang dala ng magbubukid

Ngunit nagkibit-balikat lamang ang gobyernong manhid

Gayong isyung ito'y mahalaga sa mga kapatid

Magsasaka pa ang sa sariling dugo ibinulid

Ang kanilang panawagan ay binahiran ng dugo

Ginulantang sila't labingtatlong buhay ang naglaho

Samantalang sa bukid, tanim nilang palay ay ginto

At siyang bumubuhay sa mayoryang tao sa mundo

Sana isyung dinala nila'y mapag-usapan naman

At mabigyang katugunan at matupad kalaunan

Katarungan nawa'y kamtin ng magsasakang pinaslang

At mausig at mapanagot ang mga pusong halang

- gregoriovbituinjr.

01.22.2022

Wala sa sarili

WALA SA SARILI

sabi nila, wala na naman ako sa sarili

diwa'y kung saan-saan lumilipad, nagmumuni

ngiti ng ngiti kahit wala namang sinasabi

tila umiindak ang diwata sa guniguni

naglalakad sa kalsadang mayroong kinakatha

tumatawid sa kalyeng may pinipinta sa diwa

buti't di nahahagip ng sasakyan ang tulala

habang binabalangkas sa isip ang itutula

mag-ingat ka, makatang nais maging nobelista

maging alisto sa paglalakad mo sa kalsada

baka mabulilyaso ang iyong unang nobela

pag nabangga ka ng awto't tuluyang nadisgrasya

dapat may presence of mind, sa boyskawt nga'y wika noon

diwa'y huwag mong paglakbayin sa ibang panahon

harapin natin ang anumang nagaganap ngayon

upang sa anumang kaharapin ay makaahon

- gregoriovbituinjr.

01.21.2021

Ang ibon at ang pusa: Buhay ba o patay?

ANG IBON AT ANG PUSA: BUHAY BA O PATAY?

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Dalawang anekdota ang tila magkapareho. Ang isa'y tungkol sa pilosopiya at ang isa'y tungkol sa physics. Ang isa'y tungkol sa ibon at ang isa'y tungkol sa pusa. Animo'y pinahuhulaan sa atin kung ang mga ito ba'y buhay o patay?

May isa raw batang nakahuli ng ibon at pinahulaan niya sa kanyang lolo kung ang ibon bang nasa kamay niya't itinago sa kanyang likod ay buhay ba o patay? Nababatid ng kanyang lolo na pag sinabing buhay ay kanya itong pipisilin upang mamatay at kung patay naman ay pakakawalan niya ang ibon. Kaya ang sagot ng kanyang lolo ay ito: "Ang buhay ng ibon ay nasa iyong kamay."

Mas mahirap namang unawain ang naisip hinggil sa pusa ng physicist na si Erwin Schrodinger kung hindi talaga pag-aaralan. Sa haka-hakang eksperimento ni Schrodinger, na kaibigan ni Albert Einstein, naglagay ka ng pusa sa isang kahon na may kaunting radioactive substance. Kapag nabulok ang radioactive substance, nagti-trigger ito ng Geiger counter na nagiging sanhi ng paglabas ng lason o pagsabog na pumapatay sa pusa. Ngayon, ang pagkabulok ng radioactive substance ay pinamamahalaan ng mga batas ng quantum mechanics. Nangangahulugan ito na ang atom ay nagsisimula sa isang pinagsamang estado ng "pagpunta sa pagkabulok" at "hindi pagpunta sa pagkabulok". Kung ilalapat natin ang ideya na hinihimok ng tagamasid sa kasong ito, walang naroroon na may malay na tagamasid (lahat ay nasa isang selyadong kahon), kaya ang buong sistema ay nananatili bilang kumbinasyon ng dalawang posibilidad. Ang pusa ay  patay o maaaring buhay sa parehong oras. Dahil ang pagkakaroon ng isang pusa na parehong patay at buhay sa parehong oras ay hindi totoo at hindi nangyayari sa totoong mundo, pinapakita rito na ang pagbagsak ng wavefunction ay hindi lamang hinihimok ng mga may nakakaunawang tagamasid.

Nakita ni Einstein ang parehong problema sa ideyang hinimok ng tagamasid at binati si Schrodinger para sa kanyang matalinong paglalarawan, na nagsasabing, "gayunpaman, ang interpretasyong ito'y matikas na pinabulaanan ng iyong sistema ng radioactive atom + Geiger counter + amplifier + charge ng gun powder + pusa sa isang kahon, kung saan ang psi-function ng sistemang naglalaman ng pusa na parehong buhay at pinasabog ng pira-piraso. Ang kalagayan ba ng pusa ay malilikha lamang kapag ang isang physicist ay nag-imbestiga sa sitwasyon sa ilang takdang oras?"

Buhay ba o patay ang ibon sa kamay ng bata? Buhay nga ba o patay ang pusa sa kahon? Ang una'y nakasalalay sa kamay ng bata. Habang ang ikalawa'y nasa pagkaunawa sa pisikang mahiwaga, lalo na ang paglalarawan sa quantum, lalo na ang quantum physics at quantum mechanics. Ang quantum ay ang salitang Latin para sa amount (halaga, bilang) na sa modernong pag-unawa ay nangangahulugang ang pinakamaliit na posibleng yunit ng anumang pisikal na katangian, tulad ng enerhiya o bagay.

Dahil sa mga kwento, kaganapan, teorya at paliwanag na ito'y nais kong magbasa pa't aralin ang liknayan o physics, tulad ng pagkahumaling ko sa paborito kong paksang sipnayan o matematika.

BUHAY O PATAY: ANG IBON AT ANG PUSA

itinago ng pilyong bata ang ibon sa kamay

tinanong ang lolo kung ibon ba'y patay o buhay

ang sagot ng matanda'y talagang napakahusay:

"ang buhay ng ibon ay nasa iyong mga kamay"

isang haka-hakang eksperimentasyon sa pusa

upang ipaliwanag ang quantum physics sa madla

physicist na kaibigan ni Einstein ang gumawa

si Erwin Schrodinger nga noon ay nagsuring diwa

naglagay ka sa kahon ng isang pusang nalingap

kung ang kahong iyon ay may radyoaktibong sangkap

pag ito'y nabulok, tiyak sasabog itong ganap

pusa sa kahon ba'y mamamatay sa isang iglap

kamangha-mangha ang pilosopiya't ang pisika

na kaysarap basahin at unawain talaga

baka paliwanag sa atin ay magbigay-saya

at pag naibahagi sa kapwa'y nakatulong pa

Mga pinaghalawan:

http://lordofolympus99.blogspot.com/2013/04/book-1-mga-bagay-na-di-naman-dapat_2052.html

https://www.newscientist.com/definition/schrodingers-cat/

https://www.wtamu.edu/~cbaird/sq/2013/07/30/what-did-schrodingers-cat-experiment-prove/

* mga litrato mula sa google

Enerhiyang solar sa opisina

ENERHIYANG SOLAR SA OPISINA

naglagay ng enerhiyang solar sa opisina

kung saan mula sa araw, kuryente'y makukuha

bayad nga ba sa Meralco'y bababa ang halaga

iyon naman ang layunin, presyo'y mapababa na

kaya gayon na lamang ang saya naming totoo

sa opis na binabantayan ko't nagtatrabaho

dito sa Bukluran ng Manggagawang Pilipino

sa ikalawang palapag inilagay nga ito

sa buhay-aktibista't buhay-makakalikasan

sa simpleng pamumuhay, pakikibakang puspusan

ang solar-panel ay tulong na sa kapaligiran

lalo sa nais itayong makataong lipunan

pasalamat sa Philippine Movement for Climate Justice

sa kanilang tulong upang solar ay maikabit

mula sa mahal na kuryente'y di na magtitiis

pagtaguyod ng solar energy'y ating ihirit

- gregoriovbituinjr.

01.21.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa opening ng solar panel sa tanggapan ng BMP sa Pasig, 11.27.2021

* kasama sa litrato sina Ka Leody de Guzman, chairman ng BMP at tumatakbong Pangulo sa Halalan 2022, si Ka Luke Espiritu, president ng BMP at tumatakbong Senador sa Halalan 2022, Kapitan Bebot Guevara ng Barangay Palatiw, Lungsod ng Pasig, at Konsehal Quin Cruz, Lungsod ng Pasig

Sa paglalakad

SA PAGLALAKAD

sa anumang iyong tatahakin

ang sarili'y pakaingatan din

panganib man ang iyong suungin

at kayhaba man ng lalakarin

may kasabihang namumukadkad

yaong matulin daw kung lumakad

pag may bubog, matitibò agad

baka madapa't nguso'y sumadsad

lalo't mapagnilay na tulad ko

naiisip ay kung ano-ano

kumakatha pala ng seryoso

buti't di nababangga ng awto

mag-ingat pa rin kahit magnilay

bagamat may magandang kasabay

mag-ingat kahit di mapalagay

akibat mo man ay dusa't lumbay

humahakbang mang maraming ekis

sa buhay na itong nagtitiis

mabuti nang isip ay malinis

nang paa'y di madulas sa batis

- gregoriovbituinjr.

01.20.2022

Binhi

BINHI

maaga pa lang, kita kita

kasalamuha na ang masa

magaling kang mag-organisa

upang mabago ang sistema

kasangga kita at kauri

sa pagtatanim nitong binhi

ng pagbabago't walang hari,

walang burgesya, walang pari

isang makataong lipunan

ang ating itatayo naman

pagsasamantala'y wakasan

pairalin ang katarungan

patuloy ta sa misyon natin

upang magawa ang layunin

upang gampanan ang tungkulin

upang tupdin ang adhikain

yakap ang simpleng pamumuhay

puspusang makibakang tunay

taglay ang prinsipyong dalisay

aktibista hanggang mamatay

- gregoriovbituinjr.

01.19.2022

Dalawa kong aklat ni Lope K. Santos

DALAWA KONG AKLAT NI LOPE K. SANTOS

dalawang mahalagang aklat ni Lope K. Santos

ang aking binabasa't iniingatan kong lubos

nang makita'y walang alinlangang agad gumastos

kahit pa sa kinikitang salapi'y sadyang kapos

ang Banaag at Sikat, isang dakilang nobela

na nalathala nang higit isangdaang taon na

Balarila ng Wikang Pambansa, na gawa niya

na akin namang sinasagguni tuwi-tuwina

nauna ang isang libro niyang di ko malaman

kung saan napapunta o kaya'y nasa hiraman

animnapung tulang tiglilimang saknong ang laman

katha ni Lope K. Santos, mga tulang kay-inam

Banaag at Sikat, nasa aklatan ni Bituin

unang sosyalistang nobelang kaygandang basahin

Balarila naman ay binasa upang gamitin

sa sanaysay, tula, kwento't iba ko pang kathain

collector's item at klasiko na ang mga ito

di man agad mabasa, mabuting ako'y may libro

nakasalansan na sa munting aklatan ko rito

na ginawan ko pa ng tulang alay ko sa inyo

- gregoriovbituinjr.

01.18.2022

* Ang Banaag at Sikat ay nabili ko sa Popular Bookstore noong Hulyo 26, 2019, sa halagang P295.00, nasa kabuuang 588 pahina, ang teksto ng nobela'y 547 pahina, habang ang Balarila ng Wikang Pambansa ay nabili ko sa Solidaridad Bookshop noong Hunyo 3, 2021, sa halagang P600.00, nasa kabuuang 538 pahina, ang teksto ng Balarila'y umabot ng 496 pahina, habang 42 pahina ang nasa Roman numeral. 

Maagap

MAAGAP

may kasabihan: "Daig ng maagap ang masipag"

kapara ng boyskawt na laging handa sa magdamag

at maghapon sa pangyayaring makababagabag

diyata't di dapat maging tuod, di natitinag

maging maingat sa anumang gawin at sambitin

lalo't mga trapong unggoy ay lalambi-lambitin

sa ginintuang baging ng kapitalistang matsing

na madalas pulutan kaya bundat ay balimbing

malapit na ang halalan, nangangamoy asupre

kaya dapat gapiin ang manananggal at kapre

ayaw nating halalang ito'y mangamoy punebre

baboy na malilitson ay talian ng alambre

sa panahon ngayong nananalasa ang omicron

huwag nawang lungkot ang sa atin ay sumalubong

di nakikita ang kalaban, di pa makaahon

dapat maging maagap pag nakita ang ulupong

tayo'y maging mapagbantay lalo't nasa pandemya

habang omicron sa libo-libo'y nananalasa

huwag sana nitong salingin ang ating pamilya

subalit asahan nating daratal ang pag-asa

- gregoriovbituinjr.

01.18.2022

Facemask

FACEMASK

ayaw nating makahawa o kaya'y mahawaan

ng sakit ng sinuman at baka di makayanan

lalo ngayong laganap ang sanhi ng kamatayan

sa panahon ng pandemyang may samutsaring variant

kaya kailangang takpan ang pasukan sa ilong

at lalamunan upang di maging hilong talilong

danas kong pagkasakit noon ang dulot ay buryong

na tila pinagsalikupan ng dusa't linggatong

ah, tunay ngang kailangang mag-facemask pag lalabas

ito ang ating pananggalang lalo't nang-uutas

yaong naglipanang virus na napakararahas

na puntirya'y ating baga't buhay hanggang magwakas

simpleng protokol, magsuot ng facemask, di ba kaya

kung ayaw mong isuot, sa bahay ka na lang muna

ngunit alalahanin ang kapwa pag lumabas ka

pagpe-facemask mo'y pagmamalasakit na sa iba

- gregoriovbituinjr.

01.18.2022

* selfie sa pinta sa pader sa komunidad ng maralita sa likod ng Fishermall sa C4, Malabon

Pangarap

PANGARAP

ah, napakatayog ng pangarap

nakatingala sa alapaap

kahit buhay ay aandap-andap

ay patuloy pa ring nagsisikap

nakatira man sa gilid-gilid

sa danas na pagkadukha'y manhid

basta't nabubuhay nang matuwid

mararating din ang himpapawid

nangarap ngunit di pansarili

kundi pag-asenso ng marami

sa sistemang bulok masasabi

palitan na't huwag ikandili

ang pangarap niyang itinakda

kasama'y organisadong dukha

pati na ang uring manggagawa

lipunang makatao'y malikha

- gregoriovbituinjr.

01.18.2022

Ditorin

DITORIN

nais kong makita ang anyo ng ibong ditorin

at mapakinggan din ang kanyang huni o awitin

tulad ng uwak at tuko, ipinangalan man din

sa tunog, pagsasalita o anumang sabihin

kung itanong kaya kung sinta ko'y saan dumaan

kung marinig kong "dito rin" ang kanyang kasagutan

nasa tama ba akong direksyon, ah, pag-isipan

pagkat siya'y ibong marahil iyon lang ang alam

ngunit maganda siyang karakter sa mga pabula

na maaari kong gamitin sa kwentong pambata

mabuti't aking nasaliksik ang gayong salita

sa isang diksiyonaryong kaagapay ng madla

pag may nabasang kaibang salitang tulad niyon

ay agad nabubuhay yaring diwa, inspirasyon

upang kumatha ng sanaysay, tula't kwento ngayon

ah, ibong ditorin, salamat sa iyo kung gayon

- gregoriovbituinjr.

01.17.2022

* ditorin - sa zoolohiya, Sinaunang Tagalog, ibon na tila nagsasabi ng "dito rin" kapag umaawit, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 297

Payo sa sarili

PAYO SA SARILI

humahakbang papalayo

saan kaya patutungo

dukha man at walang luho

ay huwag kang masiphayo

puno'y inaalagaan

ng mabuting kalikasan

arugain natin naman

ang ating kapaligiran

saan man tayo magpunta

ay isiping mahalaga

magpakatao tuwina

alalahanin ang kapwa

walang pag-aatubili

na huwag maisantabi

ang mga gawang mabuti

sa kapwa, di pangsarili

- gregoriovbituinjr.

01.17.2022

Sigwa

SIGWA

di ako lumaki sa isang probinsyang may ilog

kundi sa binabahang lungsod, baka ka lumubog

ilang beses akong sa baha lumusong, nahulog

noong nasa Sampaloc pa buhay ko'y umiinog

kaya pag napapauwi sa probinsya ni ama

ay magpapasama sa ilog at maliligo na

sasakay pa ng kalabaw, tatawid ng sabana

ganoon ang kabataan kong sadyang anong saya

noong maghayskul ay dumadaan sa tabing ilog

nagkolehiyo sa paaralan sa tabing ilog

noong magtrabaho'y nangupahan sa tabing ilog

tila baga buhay ko noon ay sa tabing ilog

wala na sa tabing ilog nang ako na'y tumanda

subalit nakaharap naman ang maraming sigwa

tulad noong kabataan kong laging nagbabaha

sa danas na iyon, natuto akong maging handa

inunawa ang panahon, ang klimang nagbabago

at sa kampanyang Climate Justice ay sumama ako

nagbabakasakaling makatulong naman dito

sa pagpapaunawa sa kalagayan ng mundo

- gregoriovbituinjr.

01.16.2022

Pula't dilaw

PULA'T DILAW

pinagninilayan ko pa rin

ang mga palad nating angkin

paano kaya tutukuyin

sinong mga lumalambitin

sa baging ng mga haragan

kasama ang trapo't gahaman

anang awit, pula't dilaw man

ay di tunay na magkalaban

pangmayaman daw ang hustisya

na nabibili ng sampera

kung ganyang bulok ang sistema

aba'y kawawa nga ang masa

kung sistemang bulok ang gawa

nitong mga trapong kuhila

wala na ba tayong kawala

sa pagsasamantalang sadya

pula't dilaw ba pag naupo

kabulukan ba'y maglalaho

magtutulong ba pag nagtagpo

o sa malaon ay guguho

sistema pa rin ay baguhin

ito pa rin ang pangarapin

ang masa'y ating pakilusin

tungo sa bayang asam natin

- gregoriovbituinjr.

01.16.2022

Paggising

PAGGISING

nagising akong anong lamig

at sa ginaw nangangaligkig

kaya kinulong ko sa bisig

ang mutyang katabi sa banig

kay-ingay ng mga kuliglig

tila napanaginipan ko

ang bangis ng Berkakan dito

pati Oriol at ang Onglo

anong bagsik din ng Tamawo

gayunman, nakahanda ako

ah, mabuti't nagsidatingan

ang bayaning sina Kenaban

Agyu, Aliguyon, Kudaman

ang diwatang si Aninggahan

at labanan ay napigilan

hanggang tuluyan nang magising

mula sa mahabang paghimbing

kaya iaakda'y magiting

taludtod at saknong kong sining

lalo't wala sa toreng garing

- gregoriovbituinjr.

01.16.2022

* mga nabanggit na halimaw at bayani ay mula sa mitolohiyang Filipino at nalathala sa aklat na "Mga Nilalang na Kagila-gilalas" ni Edgar Calabia Samar

Ituloy ang laban

ITULOY ANG LABAN

"Ituloy ang laban" ay kilalang islogang tibak

ito'y batid na ng bayan, panawagang palasak

makasaysayan, prinsipyo ng api't hinahamak

upang baguhin ang sistemang loko't mapanlibak

ngunit sa basketbol pala'y ginamit nang totoo

"Ituloy ang laban" sa mga kasagupang grupo

ito ba'y katanggap-tanggap o nakakatuliro

bagamat walang may-ari ng panawagang ito

maganda ngang masanay ang tao sa panawagan

marehistro sa isip nila'y "Ituloy ang laban!"

paalala sa gawa ng bayani't Katipunan

sistema'y baguhin tungong makataong lipunan

"Ituloy ang laban" nilang atleta sa basketbol

habang diwa ng islogang ito'y dapat masapol

buhay ng tibak ang sa islogang ito'y ginugol

laban sa pagsasamantalang sadya silang tutol

"Ituloy ang laban" ng dukha't uring manggagawa

tunay na kahulugan nito'y isapuso't diwa

lipunang makatao'y dapat itayo ng madla

"Ituloy ang laban" at kamtin ang ating adhika

- gregoriovbituinjr.

01.15.2022

- selfie ng makatang gala sa tarpouline ng Philippine Basketball Association (PBA) nang mapadaan siya sa Araneta Coliseum sa Cubao, Lungsod Quezon

Pag-aaral

PAG-AARAL

hinatid ko sa paaralan

ang batang inaalagaan

upang maraming matutunan

sa mga paksa sa lipunan

ngunit kinagiliwan niya

ang numero, matematika

ano ba ang aritmetika

magbilang ng pasahe't barya

tuwang-tuwa akong matuto

siya ng mga paksang ito

magaling siya sa numero

sipnayang noon pa'y hilig ko

astronaut ang kanyang pangarap

bagamat mahal at kayhirap

patuloy kaming magsisikap

nang ito'y matupad ngang ganap

- gregoriovbituinjr.

01.15.2022

* sipnayan - wikang Filipino sa matematika

Second dose

SECOND DOSE

higit apat na buwan din bago ang ikalawa

kong bakuna o second dose nitong AztraZeneca

buti na lang, ako'y muling nakapagpabakuna

na pag di fully vaccinated, kayraming aberya

na pag di raw bakunado, di makapaglalakbay

na sa sasakyang pampubliko'y di makasasakay

na sa mga mall ay di ka papapasuking tunay

na pag di fully vaccinated, diyan lang sa bahay

una'y Agosto Bente Sais, sa Pasig nakamit

sunod sana'y Oktubre ngunit ako'y nasa Benguet

ngayong Enero Katorse, second dose ay hinirit

lumakas na ba ako't naging fully vaccinated?

sa sakit na COVID, maganda raw itong panlaban

bukod sa facemask, ito'y upang di magkahawaan

na noong una'y di ko basta pinaniwalaan

datapwat sumunod pa rin ako sa patakaran

maraming salamat, Pasig, ako na'y bakunado

ayoko man sa una, ngunit kailangan ito

sa panahon ng pandemya't mundong sibilisado

upang magamit ang karapatan, di maperwisyo

- gregoriovbituinjr.

01.14.2022

Ulat

ULAT

matalim ang pagkatitig ko sa balitang iyon

na tila ba mga kuko sa likod ko'y bumaon

nagkasibakan na sa kalahating milyong kotong

napakalaki pala nang nakurakot na datung

buti't nabubulgar pa ang ganitong gawa nila

pinagkakatiwalaan pa naman ang ahensya

ngunit maling diskarte'y bumulaga sa kanila

kumilos na nga ba ang nakapiring na hustisya

balat-ahas ba ang ilang nakasuot-disente

o di lang sila iilan kundi napakarami

dahil sa pera't kapangyarihan, dumidiskarte

iba't ibang raket ang pinasok ng mga imbi

sadyang may pakpak ang balita't may tainga ang lupa

at nakakahuli rin pala ng malaking isda

di lang sa karagatan kundi sa putikang lupa

habang ang maliliit ay gutom pa rin at dukha

- gregoriovbituinjr.

01.13.2022

* balita mula sa Abante Tonite, Enero 5, 2022, pahina 2

Wakas

WAKAS

sa malao't madali, sa mundo'y mawawala na

sa madla'y walang maiiwang bakas o pamana

kundi pawang tula't sanaysay ng pakikibaka

upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

wala na tayong mararamdaman pa pag namatay

kaya gawin natin ang wasto habang nabubuhay

sa pakikibaka man, isang paa'y nasa hukay

sa pag-oorganisa ng masa'y magpakahusay

nais ko mang mawala sa edad pitumpu't pito

ngunit baka abutin naman ng walumpu't walo

si F. Sionil Jose'y namatay siyamnapu't pito

gayong edad ay di ko na aasahang totoo

basta gawin kung anong wasto, sulat man ng sulat

bagaman ang binti'y malimit nang pinupulikat

ang mahalaga'y nakikipagkapwa't nagmumulat

tungo sa makataong lipunang siyang marapat

- gregoriovbituinjr.

01.13.2022

Apuhap

APUHAP

di ako dapat patumpik-tumpik

sa pagtangan ng iwing panitik

kahit na gaano man kahindik

ang naganap na kayraming salik

inaambunan ako ng luha

ng mga nagugutom na dukha

habang tahak ang putikang lupa

likod ko'y pawisan, basang-basa

dapat nang kumilos, walang pagod

sa pag-aabang at paglilingkod

ang kagalingan ay itaguyod

at hustisya'y diwang ipamudmod

pangarap ay di dapat gumuho

katinuan sana'y di maglaho

di na dapat dumanak ang dugo

sa kalaban man ay di yuyuko

ah, samutsari na ang panata

ng nagdugong kamay ng makata

guniguni'y halukay ng diwa

nang daigdig ay maging payapa

- gregoriovbituinjr.

01.12.2020

Wika

WIKA

ang bawat pagtula'y pagtataguyod ng salita

marahil isa iyan sa misyong di sinasadya

ang di raw marunong magmahal sa sariling wika

ay katulad nga ba ng hayop at malansang isda

aba'y anong sakit naman lalo't di nila alam

nagustuhan kong tumula dahil ito'y mainam

sa kalusugan ng katawan, diwa't pakiramdam

tila ba anumang sakit ay agad napaparam

anumang danas ko'y sa mga salita naukit

pagkat sa aking puso't diwa'y laging nabibitbit

kaya mga kataga'y sa saknong ko sinasabit

sa umaga, sa tanghali, o sa gabing pusikit

kaya ang Buwan ng Wika'y madalas paghandaan

kahit wala akong partisipasyon sa anumang

aktibidad maliban sa pagtulang aabangan 

kung mayroon man at panonoorin ang bigkasan

Enero pa lang naman, kaytagal pa ng Agosto

Araw ng Tula'y pangdalawampu't isa ng Marso

patuloy lang sa pagkatha kaming panitikero

habang may malayang wikang sinasalita tayo

- gregoriovbituinjr.

01.12.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa tapat ng isang pamantasan sa La Trinidad, Benguet