Pag naputukan sa Bagong Taon

nakatingin ako sa kawalan
habang doon ay nagpuputukan
mawawalan ng daliri'y ilan
dahil sa labintador na iyan

sa ospital ba'y sinong tututok
iyon bang binilhan ng paputok
at sinong magbabayad sa turok
at gamot kung walang naisuksok

hahayaan ka ng pinagbilhan
wala raw silang pananagutan
di raw naman nila kasalanan
pag daliri mo na'y naputukan

aba'y nabentahan ka na nila
masaya na't tumubo na sila
walang paki pag nadisgrasya ka
nang maputol ang daliri, huwaaa!

- gregbituinjr.

Maghalo man

maghalo man ang balat sa pinagtalupan
maghalo man ang laway sa pinaghalikan
maghalo man ang tamod sa pinagsalsalan
maghalo man ang bala sa pinagbarilan
maghalo man ang damo sa pinagtabasan
maghalo man ang buhok sa pinaggupitan
maghalo man ang alak sa pinagtagayan
maghalu-halo tayo't Bagong Taon naman

- gregbituinjr.

Doble Bente

DOBLE BENTE
(tulang akrostiko)

Dumatal ang Bagong Taon na animo'y pag-asa
Oo, sinalubong ito ng dukhang nagdurusa
Bagong umagang nawa'y may panlipunang hustisya
Lalo't naglipana pa rin ang mapagsamantala
Eto'y simula ng panibagong pakikibaka

Bagong taon ba'y pag-asa o bagong petsa lamang?
Espesyal na petsa o tayo lang ay nalilinlang
Ng komersyalismo ng mga tuso't salanggapang
Tubong limpak ng kapitalistang nakikinabang
E, tayong maralita'y sa hirap pa rin gagapang

- gregbituinjr.

Noon, tinagurian akong makata ng lumbay

noon, tinagurian akong makata ng lumbay
dahil tinula'y pawang katotohanan ng buhay
dahil pulos kasawian ang kinakathang tunay
dahil sa kawalang hustisya't sa bala nabistay
dahil maraming inakdang pahimakas sa patay

minsan, tinaguriang makatang proletaryado
dahil inilalahad ang niyakap na prinsipyo
dahil tinutula ang buhay ng dukha't obrero
dahil katha'y laban sa sistemang bulok sa mundo
dahil akda'y tumutuligsa sa kapitalismo

ang karaniwang taguri'y makatang aktibista
dahil tula karaniwa'y nagsisilbi sa masa
dahil nananawagang baguhin na ang sistema
ngayon, makata'y ikinasal, nakapag-asawa
kaya naging makata ng puso sa sinisinta

ang makata'y patuloy pa rin ngayong kumakatha
para sa kalikasan at kilusang lunting diwa
para sa manggagawa, ang hukbong mapagpalaya
para sa ipinaglalaban ng kilusang dukha
araw-gabi'y may akda, tumutula, kumakatha

- gregbituinjr.

Paglalaba'y panahon ng pagkatha

paglalaba'y panahon ng pag-iisip ng akda
samutsaring isyu't problema'y suriin ng diwa
kukusutin ang kwelyo'y may sasaglit sa gunita
habang dumi ng manggas ay kinukusot nang kusa

nilagyan ng sabon ang damit bandang kilikili
habang nagkukusot, ang nasa diwa'y binibini
labandero man ako'y isang tunay na prinsipe
dadalhin ko sa kaharian ang mutyang babae

ang puti at dekolor ay dapat paghiwalayin
pati ang tula't pabula'y dapat ding pagbukurin
nasa barong kinukusot ang aking kakathain
nakintal sa diwa'y damit na gusot at gusgusin

kwento'y nalilikha kahit pawis na'y gumigiti
habang labada'y binabanlawan nang nakangiti
ako'y magbabarong sa aking pagtatalumpati
habang binibilad sa arawan ang barong puti

sa diwa'y nagsusulat kahit pa nasa bilaran
tula'y inuugit sa isipan, nagbabanlaw man
kakathang nakatitig sa makulay na sampayan
akda'y matatapos pag sinampay na'y maarawan

- gregbituinjr.

Pag tumagas ang dugo mo, O, maralita

pag tumagas ang dugo mo, O, maralita
ito'y isang pasakit sa ina't gunita
tinotokhang ka kahit na magmakaawa
bakit binibira ang walang labang dukha

nais mo'y wastong proseso't may paglilitis
kung may sala'y hatulan, huwag tinitiris
kung may kasalanan, sa piitan magtiis
huwag lang kitlin ang buhay, proseso't boses

di balang tagos sa puso ng sambayanan
na dulot ay takot, kawalang katarungan
maysala'y walang sala pag di nahatulan
kung maysala, ang magpapasiya'y hukuman

ang paglaban sa droga'y di dapat mabigo
wasto lamang na droga'y tuluyang masugpo
subalit paglabang ito'y bakit madugo
at bakit puntirya'y laging sa dukhang bungo

"at ang hustisya ay para lang sa mayaman"
anang isang awit pag iyong pinakinggan
O, dukha, wala kang hustisyang panlipunan
kaya baguhin na ang bulok na lipunan!

- gregbituinjr.

Ubo at antok

ubo pa, ubo, ubo
ito'y isang insulto
pag mga kausap mo
sa pulong ay seryoso

pag may ubo'y kayhirap
lalo na't may kausap
pagkat di mo maharap
lunas tila kay-ilap

panay na ang hikab mo
ito'y isang insulto
pag mga kaharap mo
sa usapan seryoso

antok na di mawala
hikab na nginangawa
natutulog ang diwa
sa pulong nitong dukha

- gregbituinjr.

Pag may karamdaman

sabi ng isang patalastas: "Bawal magkasakit!"
dahil karamdaman madalas nakakabuwisit
pagkat di mo na magawa ang pangako sa paslit
di makatrabaho pag pakiramdam ay mainit

kung may karamdaman: ""Huwag mahihiyang magtanong!"
damang sakit ay itanong sa duktor na marunong
napapaso ang puso sa nadaramang linggatong
di agad malunasan lalo't masakit ang tumbong

kaygandang patalastas ng botikang binilhan ko
sabi: "Nakasisiguro, gamot ay laging bago!"
sigurado bang gaganda ang kalusugang ito?
pag inom ng gamot ba'y hupa ang sakit ng ulo?

uminom ng gamot upang sakit ay malunasan
kumain ng gulay upang lumusog ang katawan
lumagok ng maraming tubig at dapat pawisan
maglakad-lakad upang bumuti ang kalusugan

- gregbituinjr.

Di ako nasa kilusan para lang magtrabaho

di ako nasa kilusan para lang magtrabaho
narito ako dahil niyakap ko ang prinsipyo't
diwa ng kilusang mapagpalaya't sosyalismo
kumikilos upang sistemang bulok ay mabago

di ako nasa kilusan para lang magkasahod
narito ako upang sosyalismo'y itaguyod
sa bayan at uring manggagawa'y makapaglingkod
at ibagsak na ang burgesyang bulok at pilantod

di ako nasa kilusan para lang magkapera
dahil wala ditong pera kundi pagod at dusa
pangunahin dito'y pagkilos at pakikibaka
upang baguhin ang lipunan kasama ang masa

matatagpuan sa kilusan ay sakit at hirap
di ka bagay dito kung nais mo lang magpasarap
ngunit kung makataong sistema'y iyong pangarap
tayo'y magsikilos upang mangyari itong ganap

- gregbituinjr.

Dito'y muli mo akong maaasahan, mahal ko

dito'y muli mo akong maaasahan, mahal ko
sa isang gawaing tangan ang dangal ko't prinsipyo
magpapatuloy ang pagkatha nitong tula't kwento
sa kabila ng bagyong Ursula't mga delubyo

ang aking mga pagsamo'y halina't iyong dinggin
tumatanda man akong matatag ngunit putlain
mababakas sa aking kilay at noong gatlain
na di na ako ang dating aktibistang gusgusin

ako'y aktibistang nakapolo na ng maayos
na nilalabanan pa rin yaong pambubusabos
kahit mahirapan, patuloy pa ring kumikilos
upang makiisa sa uring manggagawa't kapos

halina, aking sinta, pag-aralan ang lipunan
suriin bakit laksa'y dukha't mayama'y iilan
halina't kumilos tayo para sa sambayanan
ipanalo natin ang makauring tunggalian

- gregbituinjr.

Inglesan sila ng Inglesan, Pinoy naman

sa maraming pulong, pulos inglesan ng inglesan
sariling wika'y ayaw gamitin, kinalimutan
sariling wika ba'y bakya, para lang sa tsismisan?
at Ingles ba'y wika ng mga may pinag-aralan?

ingles ang powerpoint, ingles ang bawat presentasyon
ang ilan sa dumalo'y nakatunganga lang doon
kapwa Pinoy, di agad magkaunawaan ngayon
pagwaksi sa ganitong ugali'y napapanahon

aba'y wala na ba tayong sariling pagkatao?
ginagamit na lang natin lagi'y wika ng dayo!
dala nga ba ito ng sistemang kapitalismo?
o ayaw natin sa tila impyernong bansang ito?

sa mga talakayan nga'y ingles ang gagamitin
kapwa Pinoy na ang kausap, iinglesin pa rin
umaastang dayuhan, akala'y sikat sa atin
ingles ng ingles upang sila'y ating respetuhin

nanghihiram sila ng diwa sa wikang banyaga
ngunit dapat nating gamitin ang sariling wika
patunayang may sarili tayong kultura't diwa
ang sariling wika'y dangal nitong lahing dakila

- gregbituinjr.

Ayoko sa salitang "wala akong pamasahe"

ayoko sa salitang "wala akong pamasahe"
kaya di ka makakadalo sa pulong, kumpare
ang pulong ay pulong, daluhan mo dito o dine,
doon o saanman, paghandaan mo ang sinabi

"wala akong pamasahe'y" huwag mong idahilan
ang pulong ay pulong, paghandaan ito't daluhan
ang araw na iyon ang itinakda ng samahan
mahalagang usapan, huwag mong ipagpaliban

para sa pamasahe, simulan mo nang mag-ipon
upang madaluhan ang pulong, malayo man iyon
tayahin ang gastusin kung ikaw ay paparoon
upang di kapusin sa iyong gugugulin doon

sa bawat tinakdang pulong, may pananagutan ka
hinalal ka ng kongreso, may posisyon, halal ka
kaya pagdalo sa pulong dapat asahan mo na
responsibilidad mong dumalo roon, kasama

kakapusan sa pamasahe'y huwag idahilan
agahan ang paglalakad kung kinakailangan
maglakad ka na ngayon upang pulong ay abutan
kung ayaw, pulos dahilan; kung gusto, may paraan

- gregbituinjr.

Ang tariya

ANG TARIYA

aba'y ano ang tariya sa ating pulong ngayon?
tinatanong ng kasama ang adyenda ng pulong

may salita naman palang katumbas ang "adyenda"
na mula sa salitang Waray, ito'y ang "tariya"

halina't gamitin ang sariling salita natin
itong wikang Filipino'y atin pang pagyabungin

tara, gamitin ang tariya sa organisasyon
upang maayos nating matupad ang nilalayon

"The agenda of our meeting today is..." ang bilin
"Ang tariya ng ating pulong ngayon ay..." ang salin

kailangan ang tariya sa bawat nating pulong
upang magawa ang plano't matiyak ang pagsulong

- gregbituinjr.

* TARIYA - pagtatakda ng gawain (Waray), - sa wikang Ingles ay AGENDA, 
- mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 1232

Palabra de onor

saanmang sulok ng daigdig ay may kasabihan
may palabra de onor kahit pa nabilanggo man
may palabra de onor din kahit magnanakaw man
may isang salitang tutupdin, tapat sa usapan

may palabra de onor din kahit mga birador
ngunit iba'y ayaw tupdin ang palabra de onor
pag walang nakitang pupuntahan ay nagtatraydor
iba'y dahil may ibang sa kanila'y nagmomotor

ito'y dahil walang isang salita ang kausap
matatag, usapang matino pag iyong kaharap
ngunit sila'y agad nagbabago sa isang kurap
palabra de onor ay nawala sa isang iglap

akibat ng palabra de onor ay pagkatao
anumang lumabas sa bibig mo'y panindigan mo
bawat sinasalita'y inilalarawan tayo
maging tapat sa usapan upang walang perwisyo

- gregbituinjr.

Ang limang anak ni Gat Andres Bonifacio

ANG LIMANG ANAK NI GAT ANDRES BONIFACIO

Maikling sanaysay at saliksik ni Gregorio V. Bituin Jr.

Ang karaniwang alam natin kay Gat Andres Bonifacio ay may isa siyang anak sa kanyang asawang si Gregoria de Jesus, subalit ito'y namatay.

Subalit may apat pang anak si Gat Andres Bonifacio. Kung mayroon nga, nasaan na kaya sila? May mga apo kaya ang mga anak niyang ito na nabubuhay sa ngayon?

Bukod kay Gregoria de Jesus o Oriang, may iba pang babaeng nakaugnayan ni Andres Bonifacio, kung saan nagkaroon siya ng anak sa mga ito. Ito'y malinaw na itinala ni Jose P. Santos sa kanyang aklat na "Si Andres Bonifacio at ang Himagsikan" sa pahina 3 at pahina 5. Narito ang tala:

"Ang unang niligawan ni Andres Bonifacio ay isang babaeng nagngangalang Monika at taga-Palomar, Tondo, na ayon sa mga nakakakilala ay may katutubong kagandahan din naman. Nagkaibigan sila at nagsamang parang tunay na mag-asawa. Si Monika ay namatay sa sakit na ketong. Nagkaroon dito ng tatlong anak si Andres Bonifacio na hindi naman malaman kung buhay pa o patay na."

"Ang ikalawang kinasama at pinakasalan ni Andres Bonifacio ay nagngangalang Dorotea Tayson. Ito ay hindi rin nababanggit sa mga kasaysayan niyang nagsilabas na. Nang mamatay ito ay napakasal uli kay Gregoria de Jesus na siyang nakasama niya sa pamumundok at nakahati sa kahirapan."

"Noong 1894 o 1895, si Andres Bonifacio ay nagtungo sa Libog, Albay, kasama ang mananaysay na amerikanong si John Foreman na isa sa kanyang matalik na kaibigan at kapalagayang loob. Sinasabi ni Dr. Jose P. Bantug na siya kong pinagkakautangan ng mga ulat na ito, na si Andres Bonifacio ay nagkaroon doon ng kasintahan na nagngangalang Genoveva Bololoy at dito'y nagkaroon siya ng isang anak na babae na pinanganlang Francisca. Nang makilala ni Andres Bonifacio si Genoveva ay tumutuntong lamang ito (ang babae) sa gulang na 22 taon. Maging ang ina at ang anak ay kapuwa buhay pa, ayon kay Dr. Bantug. Si Francisca ay naninirahan ngayon sa Irosin, Sorsogon at makalawang magkaasawa, ang una'y namatay at ngayo'y muling napakasal kay Roman Balmes."

Libog ang dating pangalan ng bayan ng Santo Domingo ngayon sa Albay, na kaiba sa bayan ng Libon, sa Albay din.

Walang nabanggit sa nasabing aklat na may anak si Andres Bonifacio kay Gregoria de Jesus. Subalit sa ulat ng GMA Network, ayon umano sa historyador na si Xiao Chua, "Bukod sa kasal sa simbahan sa Binondo, nagpakasal din sina Andres at Gregoria sa ritwal ng Katipunan kung saan kinilala ang kaniyang maybahay bilang "Lakambini" ng Katipunan. Nagkaroon ng anak na lalaki sina Andres at Gregoria pero namatay din sa sakit nang bata pa."

Sa madaling sabi, lima ang naging anak ni Gat Andres Bonifacio: tatlo kay Monika, walang nabanggit na anak kay Dorotea Tayson, isa kay Genoveva Bololoy, at isa kay Gregoria de Jesus.

Mga Pinaghalawan:

aklat na "Si Andres Bonifacio at ang Himagsikan" ni Jose P. Santos, nalimbag noong 1935

https://www.gmanetwork.com/news/news/ulatfilipino/337517/ang-unang-babae-sa-puso-ni-andres-bonifacio/story/

https://en.wikipedia.org/wiki/Santo_Domingo,_Albay 

Muling panunumpa

di pa nagaganap ang kaginhawahan ng bayan
na adhika noon ng Supremo ng Katipunan
ngayon, muli akong nanunumpa ng katapatan
babaguhin ang bulok na sistema ng lipunan

- gregbituinjr.,12/25/2019

Ipinaglalaban ko'y kaginhawahan ng bayan

"Kaya, O mga kababayan! Ating idilat ang bulag na kaisipan at kusang igugol sa kagalingan ang ating lakas, sa tunay at lubos na pag-asa na magtagumpay sa nilalayong kaginhawahan ng bayang tinubuan." ~ mula sa akdang "Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog" ni Gat Andres Bonifacio

ipinaglalaban ko'y kaginhawahan ng bayan

ito ang prinsipyo ko't panata sa sambayanan

na dapat kong tupdin hanggang sa aking kamatayan

kumikilos para sa pagbabago ng lipunan

dapat kitang kumilos laban sa pambubusabos

dayuhan man at kababayang sanhi ng hikahos

dahil sa pagsasamantala, mga dukha'y kapos

suliranin ng masa'y dapat na nating matapos

dudurugin ang ugat ng maraming kaapihan

noon, sinasabing mga dayuhan ang kalaban

ngayon, sinuri ang problema nitong pamayanan

pribadong pag-aari ang ugat ng kahirapan

pag-aralan ang lipunan, kausapin ang masa

at durugin ang sanhi ng hirap at pagdurusa

patuloy tayong mag-organisa, mag-organisa

at magsikilos nang kamtin ng bayan ang ginhawa

- gregbituinjr.,12/25/2019

Tanaga sa Pagtatapos ng Taon

TANAGA SA PAGTATAPOS NG TAON

huling araw ng taon

di man lang maglimayon

magdamag at maghapon

ay nagrerebolusyon

magtiwala ka lamang

sa ating pamunuan

at tayo’y magtulungan

tungkulin ay gampanan

nawa’y maging parehas

ang palakad ng batas

wala nang pandarahas

at walang inuutas

buhay ay ipagtanggol

laban sa gago’t ulol

huwag dinggin ang sulsol

kung buhay ay puputol

maralitang iskwater

tinokhang at minarder

ng haring ala-Hitler

at naroon sa poder

pantaong karapatan

hustisyang panlipunan

ang kinakailangan

ng ating mamamayan

obrero’y kumakayod

araw-araw ay pagod

pamilya’y tinaguyod

kaybaba na ng sahod

nang binaril ng punglo

ay nabasag ang bungo

ang pumaslang na dungo

dapat lang mabilanggo

- gregbituinjr.

* Nalathala ang tulang ito sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, 2019, pahina 20

Mga Binhi ng Diwa

nais kong mamangka
sa mahabang ilog
itatanghal ang diwa
hanggang sa tugatog

alagaan natin
ang kapaligiran
ating aayusin
pag kinailangan

sa bangin ng buhay
gawin ang mabuti
minsan ay magnilay
sa dilim ng gabi

bayan ay iligtas
sa mga kurakot
lalo na't dumanas
ng mga hilakbot

umasang liwanag
ay mahalukipkip
lalo na't magdamag
tayong nanaginip

magkapitbisig na
ang mga obrero
at gawing maganda
ang bayan at mundo

mahaling mabuti
kung ina'y kapiling
huwag magsisisi
kung gawa'y magaling

- gregbituinjr.
* unang nalathala sa munting pahayagang Diwang Lunti, isyu ng Disyembre 2019, pahina 20

Tanimang bota

TANIMANG BOTA

maaari palang pagtamnan

ang bota ng gulay, halaman

halina't atin ding subukan

at baka mapagkakitaan

di magamit na lumang bota

dahil ang swelas ay butas na

subukang pagtamnan tuwina

ito'y malaking tulong pala

dapat ding maging malikhain

at magsuri ng tamang gawin

lumang bota'y pagtamnan na rin

balang araw, may pipitasin

ang tinanim mong okra't sitaw

patola, kamatis at bataw

magbubunga rin balang araw

at ngiti sa labi'y lilitaw

- gregbituinjr.

* nakunan ng larawan ang isang taniman sa loob ng Strawberry Farm sa La Trinidad, Benguet, Disyembre 21, 2019, nang bumisita roon ang makata, kasama ang kanyang asawa

Paano mo tatanggaping umiral pa rin ang nakitang mali?

PAANO MO TATANGGAPING UMIRAL PA RIN ANG NAKITANG MALI?

Maikling sanaysay at saliksik ni Greg Bituin Jr.

Paano mo masasabing isinilang ang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) noong Disyembre 18, 1986, habang sa kasaysayan niya'y sinasabing isa siya sa nangampanya at kumilos upang maitayo ang Presidential Commission on the Urban Poor (PCUP) na naisabatas noong Disyembre 8, 1986, sampung araw bago itatag ang KPML?

Isinilang ang KPML noong Disyembre 18, 1986, isinabatas ang PCUP sampung araw bago isilang ang KPML. Isa ang KPML sa nangampanyang magkaroon ng PCUP? Kuha mo? Mali ang pagkakasulat ng kasaysayan, di ba?

Ang batayan ay ang petsa ng pagsasabatas ng PCUP, na nilagdaan noong Disyembre 8, 1986. Klaro iyon. Batas iyon. Isinilang ang KPML sampung araw matapos maisabatas iyon. At naisabatas na ang PCUP nang sinasabi ng KPML na isa siya sa nangampanyang maisabatas iyon, gayong may PCUP na nang siya'y isilang. Kuha mo ba? Hindi ba't may mali ang kasaysayan. Paano ka uusad kung may mali sa kasaysayan? Paano mo tatakpan ang iyong mata at ipagwalang bahala na lang ang nakita mong mali sa kasaysayan?

Maaari namang hindi na natin banggitin sa Oryentasyon ng KPML na isa tayo sa dahilan kung bakit naitatag ang PCUP. Subalit paano mabubura ang kasaysayan kung tinukoy ang KPML na nakipag-usap noon kay Pangulong Cory Aquino noong Abril 1986, at noong Disyembre 8, 1986, ay naisabatas ang panawagan nilang magkaroon ng PCUP. Nilagdaan ni Pangulong Cory Aquino ang Executive Order No. 82, sampung araw bago maitatag ang KPML.

Balikan natin ang kasaysayan. Nakasulat sa Oryentasyo ng KPML ay ganito:

"C. KAILAN AT PAANO NABUO ANG KPML

Sa gitna ng magiting na pakikibaka ng maralita sa karapatan sa paninirahan, serbisyo at kabuhayan, itinatag ang KPML noong Disyembre 18, 1986 bunga ng pagkakabigkis ng iba’t ibang samahang maralita na pinangunahan ng Zone One Tondo Organization (ZOTO), Coalition of Urban Poor Against Poverty (CUPAP) at ng Pagkakaisa ng Mamamayan ng Navotas (PAMANA) at ng iba pang samahang maralita. Ang KPML ay isang katugunan sa pangangailangan para sa isang sentrong pampulitikang organisasyon ng maralita.

Isinusulong ng KPML ang pakikibaka ng maralita para sa isang lipunang malaya at may pagkakapantay-pantay kasama ng iba pang samahang pangkomunidad. Binibigyang-diin nito ang pakikipaglaban ng maralita sa pabahay, hanapbuhay at serbisyong panlipunan.

Nagtuloy-tuloy ang pakikibaka ng maralita sa pangunguna ng KPML. Noong kalagitnaan ng taong 1987, isa ang KPML na nagbuo ng National Congress of Urban Poor Organizations (NACUPO) na siyang naghain ng People’s Proposal sa Malacañang. Naglalaman ito ng mga pagsusuri sa mga suliranin ng mga maralitang lungsod, ng kahinaan ng umiiral na proyektong Low Cost Housing at naghain ng alternatibo sa gobyernong Aquino. Nagbunga ang mga konsultasyon at ang sagot ng gobyerno ay ang pagtatayo ng Urban Poor Task Force na sa kalaunan ay itinayo ang Presidential Commission for the Urban Poor (PCUP) bilang ahenya ng pamahalaan na gagabay sa pagpapatupad ng mga patakaran at implementasyon ng mga programa para sa maralita ng lunsod."

Muli, ang batayan natin ay ang pagkakatayo ng PCUP noong Disyembre 8, 1986. Basahin nating muli: "Noong kalagitnaan ng taong 1987, isa ang KPML na nagbuo ng National Congress of Urban Poor Organizations (NACUPO) na siyang naghain ng People’s Proposal sa Malacañang. Naglalaman ito ng mga pagsusuri sa mga suliranin ng mga maralitang lungsod, ng kahinaan ng umiiral na proyektong Low Cost Housing at naghain ng alternatibo sa gobyernong Aquino. Nagbunga ang mga konsultasyon at ang sagot ng gobyerno ay ang pagtatayo ng Urban Poor Task Force na sa kalaunan ay itinayo ang Presidential Commission for the Urban Poor (PCUP)..."

Ito naman ang nakasulat sa kasaysayan ng PCUP na binabanggit ang KPML:

"Two months after the February political revolt, on April 10, 1986 the Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod, or KPML, had a dialogue with President Corazon C. Aquino and demanded for a moratorium on demolition, and for the establishment of the Presidential Arm on Urban Poor Affairs (PAUPA), a government unit that would allow avenues for the poor for consultation and participation on things that concern them.

On May 30 to June 2, 1986, another alliance was formed, the National Congress of Urban Poor Organizations (NACUPO), composed of two major groups of varying ideological leanings. This new organization pursued the same issues raised during their April 10 march to Malacanang. They stated, however, that they wanted to change PAUPA to PCUP or Presidential Council on Urban Poor.

On December 8, 1986, President Aquino issued Executive Order No. 82 which created PCUP, mainly a coordinative and advocacy body mandated to serve as the direct link of the urban poor to the government in policy formulation and program implementation addressed to their needs”. Nakakuha ako ng dalawang pahinang dokumento ng Executive Order 82, na nag-aatas ng pagtatayo ng PCUP, na nilagdaan ni dating Pangulong Cory Aquino, na may petsang Disyembre 8, 1986.

Abril 10, 1986 pa lang ay may KPML na, ayon sa dokumento ng PCUP. Kaya paanong naging Disyembre 18, 1986 saka lang nabuo ang KPML? 

Kaya sa Oryentasyon ng KPML na nagsasabing "sa kalagitnaan ng taong 1987, isa ang KPML sa naghain ng People's Proposal sa Malacañang. Nagbunga ang mga konsultasyon at ang sagot ng gobyerno ay ang pagtatayo ng Urban Poor Task Force na sa kalaunan ay itinayo ang Presidential Commission for the Urban Poor (PCUP)..." Noong 1987 ba naitayo ang PCUP batay sa Oryentasyon ng KPML? O ang mismong EO No. 82 na nagtayo ng PCUP na may petsang Disyembre 8, 1986 ang dapat nating pagbatayan?

Kung nakita natin ang mali sa kasaysayan, papayag ba tayong magpatuloy pa ang kamalian? Paano natin matatanggap na magpatuloy ang mali? Paano tayo magbubulag-bulagan sa nakita nating mali? Iyan ang mga katanungang dapat nating masagot. Paano ba natin itatama ang kasaysayan, upang ang gabay natin sa ating pagkilos ay ang wastong kasaysayan ng ating organisasyon?

Muli, ang pinaka-katibayan natin ay ang mismong batas na nilagdaan ni dating Pangulong Cory Aquino na nilikha ang PCUP noong Disyembre 8, 1986 bago pa ang sinasabing pagkasilang ng KPML sampung araw matapos magkaroon ng PCUP?

Wala sanang problema kung di kasama ang KPML sa nangampanyang magkaroon ng PCUP. Subalit may KPML na bago pa isilang ang PCUP. Kaya paanong sampung araw matapos magkaroon ng PCUP ay saka lang itinatag ang KPML? Mali ang petsa ng kapanganakan ng KPML, kaya paano ka magpapatuloy? Paano mo masisikmurang nakita mo na ang mali ay magbubulag-bulagan na lang tayo, imbes na itama ang kasaysayan.

Pag pinagmasdan mo at sinuri ang mga datos, hindi Disyembre 18, 1986 itinatag ang KPML. Huwag tayong maging bulag. Dapat itama ang kasaysayan upang maging maayos ang gabay ng ating organisasyong KPML.

* Nalathala ang lathalaing ito sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, 2019, pahina 12-14, at inilakip ang Executive Order No. 82, series of 1986, sa pahina 15-16.

Ang kawing ng EO 82, series of 1986, ay matatagpuan sa kawing na:

https://www.officialgazette.gov.ph/1986/12/08/executive-order-no-82-s-1986/

Ang awiting "Isang Kahig, Isang Tuka"

ANG AWITING "ISANG KAHIG, ISANG TUKA"

Munting sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Inilarawan ng awiting "Isang Kahig, Isang Tuka" ni Freddie Aguilar ang buhay ng isang dukha. Halina't tunghayan natin ang awit:

Ako ay isang anak mahirap

Lagi na lang akong nagsusumikap

Ang buhay ko'y walang sigla

Puro na lang dusa

Paano na ngayon ang buhay ko

Sa akin ay walang tumatanggap

Mababa raw ang aking pinag-aralan

Grade one lang ang inabot ko

No read, no write pa ko

Paano na ngayon ang buhay ko

Koro:

Isang kahig, isang tuka

Ganyan kaming mga dukha

Isang kahig, isang tuka

Ganyan kaming mga dukha

Itinulad sa manok na isang kahig, isang tuka, ang buhay ng maralita. Gayuman, maganda ang liriko ng awit pagkat naglalarawan ng buhay. Siya'y anak-mahirap na laging nagsusumikap, subalit pulos dusa ang kanyang nararanasan. Walang tumanggap sa trabaho, dahil mababa ang pinag-aralan. Grade one lang ang inabot, gayong lagi siyang nagsusumikap. Tila patama naman ang liriko ng awiting "Doon Lang" ni Nonoy Zuñiga, nang simulan niya ang awitin sa:

"Kung natapos ko ang aking pag-aaral

Disin sana'y mayron na akong dangal..."

Siyang tunay. Sa panahong ito'y mas pinakikinggan ka pag ikaw ay may pinag-aralan, at mas pinahahalagahan ang pagkatao mo. Subalit kinikilala lang ba ang dangal kung ikaw ay may pinag-aralan? Igagalang ka lang ba dahil nakasuot ka ng barong o necktie?

Sabi nga ng isang tatay, hindi mo kasalanan ang ikaw ay maging mahirap. Kasalanan mo pag namatay kang mahirap. Kaya ang iba ay nagsusumikap makaahon sa kahirapan. Subalit hindi lahat ng mahirap ay nagnanais magbago ang buhay, tamad, palainom.

Sa totoo lang, ang kahirapan ay di lang dahil ipinanganak kang mahirap, kundi may mga nagpapahirap, may nag-aangkin ng yaman ng lipunan na dapat ay para sa lahat. Kailangan nating baguhin ang bulok na sistema ng lipunan. Maging aktibo tayo sa pagbabago ng ating kalagayan, at pagpawi ng pribadong pag-aaring dahilan ng kahirapan sa lipunan.

* Ang sanaysay na ito'y nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 1-15, 2019, p. 15.