Paglalakbay

PAGLALAKBAY

patuloy na naglalakbay yaring diwa

upang masalubong ang sintang diwata

nais kong ngumiti kahit lumuluha

magbakasakaling makita ang mutya

kinatha ko'y di man tirintas ng sugat

tumigis na dugo'y kaya pang maampat

pluma'y tangan habang dama'y inaalat

bawat hikbi't daing ay nagiging pilat

sa mga lansangan, basura'y umapaw

naglipana'y plastik, doo'y nilalangaw

at yaong pusali'y umaalingasaw

kaya kalikasan, ngayo'y namamanglaw

gagawin ko pa rin ang kinahiligan

yaong pakikinig ng mga kundiman

pagbasa ng tula, dula't kwentong bayan

habang naglalakbay pa rin sa kawalan

- gregoriovbituinjr.

01.06.2023

Sibuyas

SIBUYAS

tila baga alahas
ang presyo ng sibuyas
sino kayang nagbasbas
sa presyong lampas-lampas
talagang lumalabas
na di sila parehas
gaano ba katigas
iyang mukha ng hudas
ito ba'y bagong landas
sa lupang dinarahas
aba'y di ito patas
sa madlang dusa'y wagas
di ba nila nawatas
baka masa'y mag-aklas

- gregoriovbituinjr.
01.05.2022

* litrato't ulat mula sa Abante, 12.28.2022, p.2

Ngunit, Subalit

NGUNIT, SUBALIT

noon pa'y di ginamit ang salitang "pero"

sapagkat may katumbas naman nito rito

kaya sa aking mga katha'y wala nito

kundi taal na katumbas hangga't kaya ko

dahil ang "pero" ay mula wikang Kastila

datapwat may "ngunit", "subalit" na salita

sa atin, na siya kong gamit sa pagkatha

di ba? walang "pero" ngunit nakakatula!

imbes "lamesa", gamit ko'y hapag-kainan

di lang mula Tagalog kung kakayanin lang

kundi salitang Ilokano, Pangasinan,

Igorot, Ilonggo, Karay-a, Bisaya man

mula Antique ang aking inang Karay-a 

at Batanggenyo ang aking butihing ama

tiya'y Dagupan, asawa ko'y Igorota

ako'y laking Sampaloc, Maynila talaga

kaya maraming inaaral na salita

na nais kong magamit sa bawat pagkatha

bilang pagpapayabong sa sariling wika

bilang makata, madalas mang walang-wala

- gregoriovbituinjr.

01.04.2023

Aklat

AKLAT

halina't tunghayan ang natitipong akda

hinggil sa samutsaring usapin o paksa

at bakasakaling makatulong sa madla

kapag naibahagi ang buod o diwa

ng nabasang palumpon ng mga salita

- gregoriovbituinjr.

01.04.2023    

Puno sa lungsod

PUNO SA LUNGSOD

anong sarap ng simoy ng hangin sa lungsod

sapagkat may mga puno, nakalulugod

tila baga hinahaplos ang aking likod

ng palad ng mutya, nakakawalang pagod

kung pupunuin ng puno ang kalunsuran

ay bubuti ang lagay ng kapaligiran

animo'y walang polusyong mararamdaman

dama'y ginhawa sa gitna ng kainitan

O, pagmasdan ang maaliwalas na langit

dahil mapuno, katamtaman lang ang init

walang mga duming sa kutis dumidikit

dahil sa puno, katawa'y di nanlalagkit

isang araw iyong dama mo'y inspirasyon

kaya magtanim ng puno'y isa nang misyon

di man masilayang tumubo ito ngayon

ito'y para sa susunod na henerasyon

- gregoriovbituinjr.

01.04.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa Luneta noong Araw ni Rizal, 12.30.2022

Sungkô

SUNGKÔ

minsan, kaibigan, ikaw ay aking susungkuin

at nang makalabas ng bahay upang magpahangin

magkumustahan at pagkwentuhan ang buhay natin

magkape man o sa harap ng tagay o inumin

balita ko, ikaw daw ay magiging isang sungkô

talaga bang sapilitan kang kukunin ng hukbô

upang magsanay, upang mananakop ay masugpô

upang di agad sumukò, kundi dugô'y ibubô

sa Ingles ay draft, sa basketbol din ay magagamit

lalo sa sanaysay, kwento, gansal, tanaga, dalit

upang payabungin ang wikang sa bayan umugit

upang maging karaniwan pag dila ang bumitbit

tulad ng sungkô na isa palang lumang salita

na kung gamitin sa pagkatha'y magiging sariwa

- gregoriovbituinjr.

01.04.2023

* sungkô - [Bikol, Sinaunang Tagalog] 1: pagdalaw sa isang tao upang anyayahang lumabas ng bahay; 2: [Militar] sapilitang pagkuha upang maglingkod sa hukbo, sa Ingles ay DRAFT, 

- mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 1186

Pagdama

PAGDAMA

"Fill your paper with the breathings of your heart.” –William Wordsworth

paminsan-paminsan di man madalas

ay naiiba ang nilalandas

malayo, animo'y walang bukas

na naninilay ay di mabigkas

minsan, sa langit nakatingala

walang maisip, natutulala

habang pinagmamasdan ng dukha

ang buhay na sadyang walang-wala

gayunman, sa kanya'y ipinayo

damhin kung ano ang nasa puso

baka naroroon ang pagsuyo

at pagsinta, di lamang siphayo

kaya ang pluma't kwaderno'y kunin

at isulat ang alalahanin

pagbabakasakali'y isipin

baka may tugon sa suliranin

laman ng akda'y buntonghininga

at sa puso'y nawala ang bara

nakakatulong palang talaga

upang madamang may pag-asa pa

- gregoriovbituinjr.

01.04.2023

Ugat

UGAT

di lang mula sa nagnaknak kong sugat namulaklak

ang mga tulang sa nagdugong puso'y nagsipatak

mas pa'y mula sa paglaban ng mga hinahamak

upang dignidad bilang tao'y kilalaning tiyak

kadalasang nag-ugat diyan yaring iwa't katha

na kung gumaling man ay balantukan pa ring sadya

bakit karapatan ay laging binabalewala?

habang may inaapi, sugat ay nananariwa

at pag narinig ko yaong mga impit at hibik

ng pinagsasamantalahan ng kuhila't lintik

ay agad sasaklolo gamit ang angking panitik

upang ilantad ang kanilang sugat na dinikdik

sa katampalasanan karaniwang nag-uugat

kaya nakakakatha't layon ay makapagmulat

- gregoriovbituinjr.

01.03.2023

Nilay

NILAY

napagbulay-bulay

ang maraming bagay

habang nagninilay

ay di mapalagay

dinamdam ang lumbay

ng walang karamay

dinaan sa tagay

at mata'y pumungay

wika'y malumanay

nang biglang dumighay

pilapil, binaybay

tinawid ang tulay

walang nakasabay

nang malangong tunay

naghikab, humimlay

sa daan lupasay

- gregoriovbituinjr.

01.03.2023

Igalang ang karapatang mag-unyon

IGALANG ANG KARAPATANG MAG-UNYON

igalang ang karapatang mag-unyon
ito'y nasusulat sa Konstitusyon
karapatang niyurak hanggang ngayon
ng mga dorobo't bundat na leyon

ito'y taal na karapatan natin
bilang obrero't sahurang alipin
bakit ipinagkakait sa atin?
ang karapatang dapat nating angkin?

bakit kailangan pang ipaglaban?
kung ito'y sadya nating karapatan?
di lamang may-ari ng pagawaan
at negosyante ang may karapatan

na pulos tubo lang ang nasa diwa
ngunit walang puso sa manggagawa
yaman lang nila ang dinadakila
habang obrero nila'y dusa't luha

ah, panahon nang sistema'y makalos
ng obrerong sama-samang kikilos
pagkat sila lang ang tanging tutubos
sa kanilang kalagayang hikahos

- gregoriovbituinjr.
01.03.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa harap ng DOLE, 11.21.2022

Ligaw na Bala, New Year 2023

LIGAW NA BALA, NEW YEAR 2023

may natamaan muli ng ligaw na bala

ngayong New Year ay may mga bagong biktima

para bang kating-kati ang daliri nila

na kumalabit ng gatilyo't sayang-saya

sinabayan ang putukan ng Bagong Taon

upang mamaril sinuman ang mga iyon

sila kaya'y sino, mayayabang bang maton?

na naglalaway, animo'y gutom na leyon!

minsan, nakakapanginig ang mga ulat

kung batid mong may batang natamaang sukat

noon at ngayon, di ka pa ba mamumulat

kayraming napatay, ang iba'y nagkasugat

kailan ba kulturang ito'y mapipigil?

pag mahal sa buhay na nila ang nakitil?

ng mga ligaw na balang talagang taksil

na kagagawan ng mga palalo't sutil

hustisya sa natamaan ng stray bullet

na di na magmumulat, permanenteng pikit

lalo na't ang mga natamaan pa'y paslit

na yaong buhay ay kay-agang kinalawit

- gregoriovbituinjr.

01.02.2023

* May ulat mula sa:

GMA News Online: Stray bullets injue two people in Abra New Year revelry

Manila Bulletin: Woman wounded by stray bullet in Iloilo City

Phil News Agency: 2 indiscriminate firing incidents 'mar' New Year revelries

The Star: 13-year old boy from Maramag, Bukidnon was wounded by a stray bullet on Christmas Eve

Bagong Taon, Lumang Sistema

BAGONG TAON, LUMANG SISTEMA

may nagbago ba sa Bagong Taon

o petsa lang ang nabago roon

na kung dati'y nasa barungbarong

ay nakatira ka na sa mansyon

kung naturingan kang hampaslupa

kaya ka palaging tinutuya

ngayon ika'y nagkakawanggawa

at tumutulong sa maralita

kung dati'y manggagawang kontraktwal

ngayon ay obrero kang regular

kung dati sa lakad napapagal

ngayon may awtong pinaaandar

kung dati, Bagong Taon mo'y tuyo

na umaasa lang sa pangako

ng mga pulitikong hunyango

ngayon, sa hirap mo na'y nahango

kung dati, sa isyu'y walang alam

ngayon, nais mo nang pag-usapan

kung walang paki sa kalikasan

ngayon ito'y inaalagaan

kung sa iyo'y may nagsamantala

ay dahil luma pa ang sistema

ang nagbago lang naman ay petsa

kaya tuloy ang pakikibaka

- gregoriovbituinjr.

01.02.2023

Ang handog

ANG HANDOG

nitong kapaskuhan

o Bagong Taon man

kayraming bigayan

nag-aginalduhan

sa opis, tahanan

regalo ng puso

para sa kasuyo,

kapalitang kuro;

aginaldong tuyo

ng trapong hunyango

nagbigay sa madla

ayuda'y napala

at nagkawanggawa

sa preso't dalita

na sadyang sinadya

di man nabibitin

tuloy sa mithiin

at laksang gawain

di ko man hintayin

ay naanggihan din

- gregoriovbituinjr.

01.02.2023

Manigo

MANIGO

karaniwang bati na ang Manigong Bagong Taon

ngunit salitang manigo'y luma na nga ba ngayon?

di na raw batid ng kasalukuyang henerasyon

kundi salin ng Happy sa Happy New Year na iyon

di simpleng "masaya" ang "happy" kapag isinalin

kundi "maayos at masagana" yaong hangarin

nagbago lang ang taon ngunit sinasabi nating

"manigo" habang ang taon ay nagpapalit man din

madalas sa Bagong Taon ay gamit na pang-uri

anong sarap pakinggan kung unawa ng kalahi

na sana'y guminhawa ang buhay ng bawat lipi

ngunit sana'y iyon din ang sapitin ng kauri

kailan kakamtin ang "maayos at masagana"?

kapag nabago na kaya ang bulok na sistema?

kapag wala nang mapang-api't mapagsamantala?

kapag nakamit ng bayan ang ginhawa't hustisya?

- gregoriovbituinjr.

01.01.2023

* manigo - maayos at masagana, - mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 756

Sa pagsalubong sa Bagong Taon

SA PAGSALUBONG SA BAGONG TAON

7 X 289 = 2023

17 X 119 = 2023

ngayong Bagong Taon ay magnilay

ano na ang susunod na pakay

paano susundin ang patnubay

upang umayos ang pamumuhay

panghawakan pa rin ang prinsipyo

patungo sa pangarap sa mundo

na mahalagang kamting totoo

itayo'y lipunang makatao

sana'y walang mga naputukan

sa mga kamay o natamaan

ng ligaw na bala, ah, na naman?

na sanhi ng biglang kamatayan

bati ko'y Manigong Bagong Taon

patuloy tayo sa ating misyon

kung saan man tayo pumaroon

ay maging matagumpay sa layon

- gregoriovbituinjr.

01.01.2023

Sa pagyao ng Lumang Taon

SA PAGYAO NG LUMANG TAON

siyang tunay, napakarami ng sana

sana walang maputulan ng daliri

at walang tamaan ng ligaw na bala

sana walang disgrasya o aksidente

halina't iwanan na ang Lumang Taon

nang pag-iingay nang di nagpapaputok

salubunging masaya ang Bagong Taon

kahit usok dito'y nakasusulasok

ang Lumang Taon na'y talagang lilisan

at Bagong Taon bukas ay isisilang

sana'y wala nang mga trapo't haragan

na nagsasamantala sa sambayanan

pag Bagong Taon ba'y dapat Bagong Yugto?

tulad ng magsintang puno ng pagsuyo

kahit mga problema'y di pa maglaho

lipunang makatao sana'y matayo

- gregoriovbituinjr.

12.31.2022

* litrato mula sa google

Opo, may bayad na ang bus carousel

OPO, MAY BAYAD NA ANG BUS CAROUSEL

hanggang ngayon na lang ang libreng sakay

sa bus carousel na nagsilbing tunay

sa pasahero, madlang mananakay

at bukas may bayad na ang pagsakay

kaya maghanda na ng pamasahe

iyan ngayon ang kanilang mensahe

sana'y makaupo ng kumportable

tungong trabaho't nais bumiyahe

opo, may bayad na ang bus carousel

tulad ng dati't di na mapipigil

sangkatutak man ang dusa't hilahil

tuloy pa rin ang buhay, walang tigil

- gregoriovbituinjr.

12.31.2022

Magtangkilikan

MAGTANGKILIKAN

patuloy na tinatangkilik

dahil sa mga akda'y hitik

at sa diwa'y namumutiktik

kaya ito'y nakasasabik

katulad din ng tangkilikan

sa produktong likha'y tulungan

magkaalaman, magpalitan

tangkilikan ay bayanihan

ang akda mo'y babasahin ko

ang tula ko'y tutunghayan mo

magpalitan ng kuro-kuro

at magbalitaan ng isyu

manghaharana sa diwata

baka sagutin na ng mutya

at kahit ako man ay lupa

lalambot din sa kanyang luha

panitikan pa'y paunlarin

mga awtor ay tangkilikin

narito'y pamana sa atin

at sa panahon pang darating

- gregoriovbituinjr.

12.30.2022

Sa Rizal Park

SA RIZAL PARK

nagtungo kanina sa Luneta
upang maging saksi, nakiisa
sa paggunita o pag-alala
kay Rizal, bayani't nobelista

doon binitay sa Bagumbayan
na Rizal Park na ngayon ang ngalan;
may dumating ding talaga namang
isinagawa'y palatuntunan

sa diwa tumagos ang mensahe
ng nagwika tungkol sa bayani;
naglitratuhan, pa-selfie-selfie
bilang patunay, ako'y narine

talagang inagahan ang gising
nang sa diwa historya'y tumining
nang magbangon sa pagkagupiling
ang mga anak na nahihimbing

- gregoriovbituinjr.
12.30.2022 (sa ika-126 anibersaryo ng pagbitay kay Gat Jose Rizal)

Pagtakbo

PAGTAKBO

tuloy ang pagtakbo ng panahon

lalo't parating ang bagong taon

alaala na lang ang kahapon

habang sinasalubong ang ngayon

di sapat ang maghanap sa ulap

ano bang bigay ng alapaap

kundi ulan, di makahagilap

ng gintong magwawakas sa hirap

magpatuloy tayo sa pagtakbo

magpahinga pag nahapong todo

mararating din natin ang dulo

habang tangan pa rin ang prinsipyo

ganyan ang buhay ng maralita

umaasa't patuloy ang gawa

panibagong mundo'y malilikha

ng mga kamay na pinagpala

- gregoriovbituinjr.

12.30.2022