Tungkulin para sa kinabukasan

TUNGKULIN PARA SA KINABUKASAN

patuloy nating pangalagaan ang kalikasan

na mahalagang tungkulin ng bawat mamamayan

sapagkat isa lang ang daigdig nating tahanan

kaya kinabukasan nito'y ating paglaanan

ang pangangalaga sa mundo'y huwag ipagkait

sa susunod na henerasyong mabuhay nang sulit

di tayo kailangan ng kalikasan subalit

kailangan natin ang kalikasan, aba'y bakit?

isa iyang katotohanang tumagos sa puso

ng mga katotong sa klima nga'y nasisiphayo

dahil sa climate change, maraming isla'y maglalaho

balintuna, tataas ang tubig, lupa'y natuyo

walang makain kahit nagtanim na magsasaka

lalo't tumindi ang bagyo't kayraming nasalanta

pagsunog ng fossil fuel at coal ay tigilan na

sagipin ang masa mula sa nagbabagong klima

halina't ating pangalagaan ang kalikasan

huwag gawing basurahan ang dagat at lansangan

kapitalismong sanhi nito'y dapat nang palitan

at magandang bukas para sa masa'y ipaglaban

- gregoriovbituinjr.

02.15.2022

Liberty

LIBERTY

ang puso ko'y lumulukso

kapag nakikita kita

O, tunay kang pag-ibig ko

rosas kitang anong pula

sa Araw ng mga Puso

nais kong makapiling ka

ikaw ang tanging kasuyo

at minumutyang talaga

sa iyo lang narahuyo

itong makata ng masa

hiling sana'y di maglaho

ang iwi nating pagsinta

Kalayaan o Liberty

o Freedom o Kasarinlan

tangi kitang binibini

ng puso't kinalulugdan

Liberty ng aking buhay

Kalayaan man ang asam

Freedom man ang aking pakay

Kasarinla'y makakamtan

Happy Valentine's Day sa'yo

mahal, iniibig kita

tandaang ako'y narito

lagi para sa'yo, sinta

- gregoriovbituinjr.

02.14.2022

Tanging handog

TANGING HANDOG

regalo ko kay misis ay halamang hugis-puso

tanging handog sa iniibig ko ng buong-buo

"Hoya" raw ang tawag dito sa tanim ng pagsuyo

na ididilig ko'y pagsinta nang lalong lumago

pagmamahal ay nadarama sa tangi kong mutya

kaya nagtutulungan kami ng aking diwata

anumang sigwa o suliranin man ang magbadya

magsisikap na tunay upang kamtin ang adhika

Araw ng mga Puso'y anibersaryo ng kasal

sa civil wedding sa Tanay, alaalang dumatal

pang-apat na anibersaryo, ganyan na katagal

kaya tanim na hugis-puso ang handog sa mahal

Maligayang Araw ng mga Puso, aking sinta

at magkasama nating nilulutas ang problema

at sa anibersaryo ng ating kasal, O, sinta

tanging masasabi'y magpatuloy tayo tuwina

upang hubugin ang asam nating kinabukasan

upang pagsinta'y manatili sa kasalukuyan

upang hinaharap ay atin ding mapaglaanan

upang magiging anak at apo'y mapaghandaan

- gregoriovbituinjr.

02.14.2022

Leyon sa talampas

LEYON SA TALAMPAS

tila kami'y leyon sa talampas

mukhang mahina ngunit malakas

iniisip lagi'y pumarehas

at itayo ang lipunang patas

ganyan naman talaga ang tibak

kasangga ng api't hinahamak

na trosong bulok ay binabakbak

na trapong bugok ay binabagsak

di manhid sa mga nangyayari

sa mga isyu ng masa'y saksi

nilalabanan ang trapong imbi

at sa kalsada'y laging kasali

asam ay tunay na pagbabago

para sa kapwa dukha't obrero

na upang maging totoong tao

lubus-lubusin ang sosyalismo

pagpupugay sa nakikibaka

upang mabago na ang sistema

durugin ang trapo, dinastiya

hari, pari, burgesya, pasista

tayo man ay leyon sa talampas

hinuhubog ay magandang bukas

nasa isip lagi'y pumarehas

at itayo ang lipunang patas

- gregoriovbituinjr.

02.14.2022

Tigatlo

TIGATLO

di man planado ngunit minsan ito'y nagagawa

sa bawat araw nakakatha ng tigatlong tula

marahil dahil sa buhay na ito'y naasiwa

kaya may kuro-kuro sa napagdaanang sigwa

bigay ko sa mga pamangkin ay tigatlong prutas

langka, pinya, pakwan, rambutan, kalumpit, bayabas

madalas magkwentuhan habang ngata'y sinigwelas

pakikisamang tulad ng alak mula sa ubas

tigatlong rosas tanda ng pagsinta sa maybahay

o kaya sa kasintahang minamahal mong tunay

pinagbibigyan ang kaibigan ng tatlong tagay

habang hagilap sa putik ay tatlong gintong lantay

sa triyanggulo'y kita mo agad ang tatlong sulok

ngunit paano ba mababaligtad ang tatsulok

na marapat lang nating gawin lalo't nasa rurok

ang trapong bugok, ah, ilagay ang dukha sa tuktok

- gregoriovbituinjr.

02.13.2022

Ang nawawalang kwintas

ANG NAWAWALANG KWINTAS

binasa ko'y kwentong "The Necklace" ni Guy de Maupassant

sa isang piging, ang mag-asawa'y naimbitahan

dahil sa garbo, kwintas sa kumare ang hiniram

matapos ang piging, kwintas ay nawalang tuluyan

hanap, hanap, kung saan-saan na sila naghanap

di makita, nagpasyang palitan ito ng ganap

tiningnan ang presyo nito, anong mahal, kaysaklap

ilang taon ding mag-iipon, sadyang kandahirap

mag-asawa'y napilitang kumayod ng kumayod

kamay na'y nagkalipak at sapatos na'y napudpod

araw-gabing trabaho, nag-ipon, nagpakapagod

umabot ng ilang taon ang buhay na hilahod

trabaho ng trabaho nang kwintas ay mapalitan

upang mabili lamang ang gayong kwintas din naman

dapat mabayaran ang nasabing pagkakautang

nang pamilya nila'y di malagay sa kahihiyan

hanggang kunin ng may-ari ang kwintas na nasabi

at nakitang namayat ang nanghiram na kumare

hanggang pinagtapat niya ang tunay na nangyari

kwintas ay nawala't pinag-iipunang matindi

sabi ng may-ari ng kwintas, bakit nagkagayon

nagpakahirap ka sa loob ng maraming taon

na kung pinagtapat lang sana ang nangyari noon

ay agad nabatid na puwet ng baso lang iyon

biro mo, nabubuhay upang mapalitan lamang

ang kwintas na nawala, anong laking pagkukulang

di namalayang ilang taon pala ang nasayang

isang palad na buhay nila'y nagkawindang-windang

- gregoriovbituinjr.

02.13.2022

* litratong kuha ng makatang gala mula sa aklat na The Story and Its Writer, Fifth Edition, pahina 976

Sa pagkalagas ng pakpak

SA PAGKALAGAS NG PAKPAK

saan susuling kung ako'y nalagasan ng pakpak

at di na mabatid bakit sa putikan nasadlak

tiningnan ko ang lipunan, bakit may hinahamak

bakit dukhang kaysipag ay gumagapang sa lusak

di naman katamaran ang sanhi ng luha't dusa

bakit mahirap ang masisipag na magsasaka

na madaling araw pa nga'y nasa kabukiran na

upang tingnan ang tanim nilang alaga tuwina

walong oras sa pagtatrabaho ang manggagawa

madalas pang mag-overtime, sahod kasi'y kaybaba

ngunit bakit naghihirap ang kawal ng paggawa

binabarat kasi ang sahod nilang kaysipag nga

kapalaran nga ba iyang sanhi ng paghihirap?

ika nga ng pastor, mapapalad ang naghihirap!

populasyon ba ang sa hirap ay nagpalaganap?

mangmang ba ang dukha kaya di sila nililingap?

payo ng isang guro, pag-aralan ang lipunan

bakit laksa'y naghihirap at may ilang mayaman

ah, bakit nga ba may iskwater sa sariling bayan

pribadong pag-aari nga'y ugat ng kahirapan

magsasaka'y walang masarap na kaning masandok

dalagang bukid ay sa pagpuputa inaalok

bakit ba kayraming taong sa hirap nakalugmok

ika nga, panahon nang baligtarin ang tatsulok

lagas man ang aking pakpak, dapat pa ring kumilos

upang baguhin ang kalagayang kalunos-lunos

ngunit wala tayong maaasahang manunubos

kundi sama-samang pagkilos ng mga hikahos

sa gayon ay mapapanumbalik ang mga pakpak

muli tayong babangon mula sa pagkapahamak

upang makalipad sa himpapawid na malawak

at ang bulok na sistema'y tuluyang maibagsak

- gregoriovbituinjr.

02.12.2022

Sagipin ang daigdig

SAGIPIN ANG DAIGDIG

nasaan na ang tinig

ng panggabing kuliglig

di na sila marinig

sa aba kong daigdig

kalbo ang kabundukan

sanhi raw ay minahan

puno sa kagubatan

pinutol nang tuluyan

kaya maitatanong

ano bang nilalayon

anong isinusulong

kung masa'y nilalamon

kaygandang daigdigan

ay ginawang gatasan

bakit ba kalikasan

ay nilalapastangan

na sa ngalan ng tubo

nitong poong hunyango

wawasakin ang mundo

para sa pera't luho

dapat daw pagtubuan

ang mga kagubatan

buhay ng kalikasan

ay pagkakaperahan

hangga't kapitalismo

ang sistema sa mundo

ay lalamunin tayo

hanggang sa mga apo

pakinggan n'yo ang tinig

tayo'y magkapitbisig

sagipin ang daigdig

na puno ng pag-ibig

- gregoriovbituinjr.

02.11.2022

Bisikleta

BISIKLETA

nais kong bumili ng bisikleta

nang magamit ang bike lane sa kalsada

haha, at mali yata ang hinuha

may bike lane dahil may nagbisikleta

pamasahe'y matitipid mo naman

mararating agad ang pupuntahan

mapapalakas ang pangangatawan

pati baga, tuhod, alak-alakan

naglagay ng bike lane para sa masa

na karaniwang tabi ng bangketa

dati wala niyan, ngayon, meron na

na para nga sa nagbibisikleta

sa trapik ay di ka na magtitiis

maiaangkas pa rito si misis

na iyong sinundo mula sa opis

huwag lang magpatakbo ng mabilis

dahil di ka naman nangangarera

di ka rin naman hari ng kalsada

mag-ingat baka makabangga ka pa

kung pinangkarera ang bisikleta

magbisikleta'y magandang diskarte

upang iwas-trapik, nakakalibre

ka pa sa nagmahal nang pamasahe

huwag lang itong tangayin ng bwitre

huwag hayaan sa mga kawatan

at iparking ito kung saan-saan

bisikleta'y utol at kaibigan

na marapat mo lang na pag-ingatan

- gregoriovbituinjr.

02.11.2022

Buhay ko na ang rali

BUHAY KO NA ANG RALI

tandaan mo, di ako simpleng kasama sa rali

buhay ko na ang rali, kaya sa rali kasali

para akong hinayupak pag nag-absent sa rali

na tungkulin ay di ginagampanan ng mabuti

para akong nananamlay, nawalan ng pag-asa

gayong estudyante pa lang, kasama na ng masa

sa puso, diwa't prinsipyo'y tangan-tangan talaga

ang simpleng pamumuhay, puspusang pakikibaka

sa rali ko natutunan ang iba't ibang isyu

sa mga guro kong lider-maralita't obrero

sa rali ko napapatibay ang angking prinsipyo

bakit dapat itayo ang lipunang makatao

habang nag-oorganisa ng mga maralita

habang tumutulong din sa laban ng manggagawa

pagkat hustisyang panlipunan ang inaadhika

sistemang bulok ay mapalitan, mapawing sadya

kaya rali'y paaralan kong kinasasabikan

maglakad man ng kilo-kilometro sa lansangan

manlagkit man sa pawis ang aking noo't katawan

tuloy ang kilos tungong pagbabago ng lipunan

upang maibagsak ang mapagsamantalang uri

lalo iyang elitista, burgesya, hari't pari

palitan ng matino ang uring mapang-aglahi

ipalit ang lipunang makataong aming mithi

- gregoriovbituinjr.

02.11.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa rali sa harap ng Senado, 01.31.2022

Biyaya

BIYAYA

"The rich want a society based on punishment because a society based on care will render them obsolete" - a quote from someone

lubos-lubos na ang biyaya

ng kapitalista't burgesya

namayagpag ang dinastiya

di nagbago ang pulitika

ah, dahil sa pribilehiyo

ng pagmamay-aring pribado

kaya sapot-sapot ang tukso

sa mga tusong pulitiko

kaya paano na ang dukha

na sadya namang walang-wala

ang mayroon lang silang sadya

ay kanilang lakas-paggawa

simple lang ang aming pangarap

isang lipunang mapaglingap

namumuno'y di mapagpanggap

at ang masa'y di naghihirap

kaya narito kaming tibak

na kasama ng hinahamak,

inaaglahi't nililibak

na ang layon naming palasak:

ibagsak ang sistemang bulok,

burgesyang ganid, trapong bugok

upang masa'y di na malugmok

at dukha'y ilagay sa tuktok

- gregoriovbituinjr.

02.10.2022

* litrato mula sa google, CTTO (credit to the owner)

Pagtula sa rali

PAGTULA SA RALI

nais kong magtanghal ng tula

doon sa harapan ng madla

ipadama ang mga katha

ibahagi ang nasa diwa

sa rali bumibigkas minsan

ng tula, isang karangalan

pati sa pulong ng samahan

na sa puso ko'y kasiyahan

rali'y pinaghahandaan ko

dapat alam mo anong isyu

minsan, mababatid lang ito

pag nasa rali ka na mismo

kwaderno't pluma'y handa lagi

isusulat ang isyu't mithi

pag natapos ay ibahagi

sa madla'y bigkasin kong iwi

ngunit madalas, di pagbigyan

tumula sa harap ng bayan

gayunman, tatahimik na lang

kung tula'y di pahalagahan

kaya buong pasasalamat

kung ako'y tawagin ngang sukat

bibigkas ng tulang sinulat

isyu'y ipaunawang mulat

- gregoriovbituinjr.

02.10.2022

Pagkatha

PAGKATHA

patuloy pa ring umaakda

gayong walang pera sa tula

naritong kaysipag lumikha

araw-gabing katha ng katha

kung sa tula'y may pera lamang

kung bawat tula'y may bayad lang

baka makata na'y mayaman

di man ito ang naisipan

may pambili sana ng gamot

sa botika'y may maiabot

dahil wala'y nakakalungkot

sa iwing puso'y kumukurot

pagtula'y di naman trabaho

na kailangan mo ng sweldo

kumbaga ito'y isang bisyo

gagawin kailan mo gusto

na kung may pera lang sa tula

mas marami pang magagawa

wala man, tuloy sa pagkatha

ito na ang buhay kong sadya

- gregoriovbituinjr.

02.10.2022

Paglingon

PAGLINGON

napapalingon sila sa poster ng kandidato

na marahil napapaisip, sino kaya ito?

at maitatanong pag nalaman nila kung sino:

bakit bumabangga sa pader ang lider-obrero?

inspirasyon ng kandidato'y manggagawa't dukha

kaya karapatan nila'y nilalaban ng kusa

kaytagal na lider ng mga samahang paggawa

kanyang pagtakbo'y makasaysayan, kahanga-hanga

para sa pagkapangulo, Ka Leody de Guzman

upang sagipin ang masa mula sa kahirapan

nang mapalitan ang sistemang para sa iilan

ipalit ay ekonomyang para sa sambayanan

ang kanyang kandidatura'y pagsalunga sa agos

dahil nakitang buhay ng masa'y kalunos-lunos

dapat nang sagipin ang bayan, ang buhay ng kapos

kapitalismong walang awa'y dapat nang makalos

si Ka Leody, makakalikasan, makamasa

lider-manggagawa, kauri, kasama, pag-asa

ang paglingon nila sa poster niya'y mahalaga

nang mabatid na mayroon silang alternatiba

- gregoriovbituinjr.

02.09.2022

Tagumpay ang proklamasyon ng Manggagawa Naman

TAGUMPAY ANG PROKLAMASYON NG MANGGAGAWA NAMAN

matagumpay ang naganap kagabing proklamasyon

ng Partido Lakas ng Masa, sadyang lingkod ngayon

Ka Leody de Guzman bilang pangulo ng nasyon

na sa mga suliranin ng bayan ay may tugon

mga kandidato ng P.L.M., pawang kaisa

ng taumbayan, ay nagpahayag ng plataporma

walang nagsayaw na artista ngunit nagsikanta'y

Kulay, Teatro Proletaryo't Pabrika, iba pa

nagsalita ang mabuting Propesor Walden Bello

ang pambatong senador na si Ka Luke Espiritu

ang makakalikasang kasamang Roy Cabonegro

at makakalikasan ding si David D'Angelo

mga nominado ng Partido Lakas ng Masa

Baldwin Sykimte, Lidy Nacpil, na mga kasama

Flor Santos, Manny Toribio, Jhuly Panday, pag-asa

ng bayan, para sa Kongreso'y ilagay talaga 

mabuhay kayong magigiting, ituloy ang laban

tunggalian na ng uri sa buong kampanyahan

mga kandidato ng burgesya'y huwag payagan

kundi ipanalo'y kandidato ng sambayanan

huwag hayaang ang trapo'y mabudol tayong muli

kundi baklasin na ang elitistang paghahari

di na dapat neoliberalismong siyang sanhi

ng dusa't kahirapan ng masa ay manatili

- gregoriovbituinjr.

02.09.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa Bantayog ng mga Bayani, 02.08.2022

Bardagulan na!

BARDAGULAN NA!

ang sabi sa U.P. Diksiyonaryong Filipino

ang bardagol ay nangangahulugang dambuhala

na ibig sabihin, dambuhalang halalan ito

kaya "Bardagulan na" ang pamagat ng balita

salamat sa Abante sa kanilang pag-uulat

at ang litrato ng lider-manggagawa'y kasama

sa labanan sa panguluhan, ulat na matapat

upang kandidato ng manggagawa'y makilala

si Ka Leody de Guzman para pagkapangulo

nitong bansang ang mayorya ng masa'y naghihirap

dala niya ang paninindigan ng pagbabago

upang iahon ang masa sa buhay na masaklap

baligtarin ang tatsulok ang matinding mensahe

upang neoliberalismong dahilan ng dusa

ng mayoryang madla ay bakahin at maiwaksi

at lipunang patas at makatao'y malikha na

si Ka Leody de Guzman ang pambato ng dukha

si Ka Leody ang kasangga ng kababaihan

si Ka Leody ang kandidato ng manggagawa

ipanalo si Ka Leody! MANGGAGAWA NAMAN!

- gregoriovbituinjr.

02.09.2022

* bardagol (pang-uri) - dambuhala mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 143

* postcard, leaflet at sticker ni Ka Leody, at litrato mula sa frontpage ng Abante, 02.09.2022

Ambag ng dukha

AMBAG NG DUKHA

nagpinta na ng "Leody for President" ang dukha

bilang ambag nila sa kandidatong manggagawa

si Ka Leody, tumatakbong pangulo ng bansa

na pagbabago ng sistemang bulok ang adhika

tunay na lider ng manggagawa si Ka Leody

na karapat-dapat iboto bilang presidente

may paninindigang ramdam mo sa bawat debate

na taos sa puso ang bawat niyang sinasabi

kaya gumawa ng flaglet at ipininta roon

ang "Leody for President", anong ganda ng layon

si Ka Leody ay kapwa mahirap at may misyon:

ang pamunuan ng uring manggagawa ang nasyon

di man kagandahan yaong kanilang naipinta 

ay ginawang kusa, taospuso't buong suporta

mga dukha'y tunay palang ganyan magpahalaga

sa kanilang kandidatong presidente ng masa

- gregoriovbituinjr.

02.08.2022

Pagmumuni

PAGMUMUNI

simpleng tibak lang ngunit tahimik

ang kagaya kong di palaimik

datapwat lagi kong hinihibik

ang pagbabagong sa diwa'y siksik

habang patuloy na nagmumuni

na sa sistemang bulok ay saksi

ano nga ba ang makabubuti

para sa lalong nakararami

palasak ang pagsasamantala

at kaapihan ng dukhang masa

nais kong mabago ang sistema

na misyon ng bawat aktibista

bulok na sistema'y mapaglaho

lipunang makatao'y itayo

ibabagsak ang tuso't hunyango

sa pagbabago tayo patungo

- gregoriovbituinjr.

02.08.2022

No vaccine, no ride

NO VACCINE, NO RIDE

madali lang makasakay sa dyip

kaya nga, di ka na maiinip

iyon nga lang, doon ay masikip

na agad mo namang masisilip

gayunman sa dyip, walang manita

kung nakapagpabakuna ka na

at wala rin kasi roong gwardya

kung may vaccination card kang dala

aba'y wala pang social distancing

tila ang kita'y hinahabol din

na pag nag-lockdown, walang makain

kaya pasahero'y sisiksikin

"no vaccine, no ride" ang paskil doon

parang pakitang-tao lang iyon

vax card mo'y wala nang nagtatanong

kunwa'y bakunado lahat doon

ah, mabuti na rin ang ganito

walang abala sa pasahero

lalo na't papasok sa trabaho

ngunit pag nagkasakit, paano?

- gregoriovbituinjr.

02.08.2022

Upong seksi

UPONG SEKSI

"Upong seksi muna, maraming pasahero" sa dyip

sa paskil na ito'y talaga kang mapapaisip

upong seksi? nang magkasya lahat, kahit masikip?

"nahan ang social distancing?" ang agad kong nalirip

- gregoriovbituinjr.

02.07.2022